Η «χρησιμότητα» της Τουρκίας για τα σχέδια στη Μέση Ανατολή
«Η Τουρκία, σύμμαχος του ΝΑΤΟ από το 1952, είναι σημαντική για τα συμφέροντα των ΗΠΑ […] Το ιστορικό της σχέσης ΗΠΑ – Τουρκίας είναι περίπλοκο. Παρόλο που ΗΠΑ και Τουρκία υποστηρίζουν ο ένας τα συμφέροντα του άλλου με ορισμένους ζωτικούς τρόπους, η εναρμόνιση των προτεραιοτήτων μπορεί να είναι δύσκολη.
Αυτές οι προτεραιότητες μερικές φορές αποκλίνουν ανεξάρτητα από το ποιος καθοδηγεί τις δύο χώρες, με βάση τις αντιθέσεις μεταξύ ΗΠΑ και Τουρκίας στη γεωγραφία, τις αντιλήψεις απειλών και τους περιφερειακούς ρόλους».
Έτσι ξεκινά πολυσέλιδη αναφορά που κατατέθηκε στο αμερικανικό Κογκρέσο στις 23 Μάρτη, από εξουσιοδοτημένους «αναλυτές» για θέματα Μέσης Ανατολής.
Το κείμενο, που καταπιάνεται με μια σειρά από πλευρές της «περίπλοκης» αυτής σχέσης, αποτυπώνει με γλαφυρό τρόπο τη σημασία της Τουρκίας στα σχέδια των ΗΠΑ στην περιοχή, και από αυτήν την άποψη φωτίζει εκείνο που ο Αμερικανός πρέσβης στην Ελλάδα σημείωνε σε πρόσφατη συνέντευξή του, ότι:
«Το πιο σημαντικό πράγμα που πρέπει να κρατάμε υπόψη είναι ότι […] το συμφέρον της Ελλάδας, που είναι το ίδιο με το δικό μας, είναι να παραμείνει η Τουρκία συνδεδεμένη με τη Δύση, συνδεδεμένη με το ΝΑΤΟ, επικεντρωμένη στους ευρωατλαντικούς θεσμούς».
Η αναφορά, προκειμένου να υπογραμμίσει τη σημασία της Τουρκίας για τους σχεδιασμούς ΗΠΑ και ΝΑΤΟ στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή, παραπέμπει από την αρχή κιόλας του κειμένου στο ειδικό κεφάλαιο σχετικά με τη «Συνεργασία ΗΠΑ/ΝΑΤΟ με την Τουρκία», όπου διαβάζουμε:
«Η θέση της Τουρκίας κοντά σε αρκετά παγκόσμια σημεία ενδιαφέροντος («hotspots» στο πρωτότυπο) καθιστά τη διαρκή διαθεσιμότητα της επικράτειάς της, για την τοποθέτηση και μεταφορά όπλων, φορτίου και προσωπικού, πολύτιμη για τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ.
Η παραδοσιακή αξία του ΝΑΤΟ για την Τουρκία ήταν να συμβάλει στην άμβλυνση των ανησυχιών για την ασφάλεια που έχει από τους γειτονικούς γεωπολιτικούς κινδύνους».
Και συνεχίζει:
«Ο υπολογισμός του κόστους και των ωφελειών για τις ΗΠΑ της παρουσίας των ΗΠΑ/ΝΑΤΟ στην Τουρκία και των πιθανών αλλαγών στη στάση των ΗΠΑ/ΝΑΤΟ περιστρέφεται σε σημαντικό βαθμό γύρω από τα ακόλουθα δύο ερωτήματα:
- Σε ποιο βαθμό οι ΗΠΑ βασίζονται στη χρήση της τουρκικής επικράτειας ή του εναέριου χώρου για να εξασφαλίσουν και να προστατεύσουν τα συμφέροντα των ΗΠΑ;
- Σε ποιο βαθμό βασίζεται η Τουρκία στην υποστήριξη των ΗΠΑ/ΝΑΤΟ, τόσο από θέση αρχής όσο και από λειτουργική άποψη, για την ασφάλειά της και την ικανότητά της να ασκεί επιρροή στη γύρω περιοχή;».
Η σημασία του Ιντσιρλίκ
Αμέσως μετά, στην αναφορά ακολουθεί ειδική ενότητα για την περιλάλητη βάση του Ιντσιρλίκ, όπου σημειώνεται ότι:
«Είναι από καιρό το συμβολικό και διοικητικό κέντρο της στρατιωτικής παρουσίας των ΗΠΑ στην Τουρκία»,
ενώ καταγράφεται ο «κρίσιμος» ρόλος της για τις επεμβάσεις σε Ιράκ και Αφγανιστάν και στις επιχειρήσεις σε Συρία και Ιράκ, με το πρόσχημα της αντιμετώπισης του «Ισλαμικού Κράτους», όπως κι ο τεράστιος όγκος των στρατιωτικών δυνάμεων που έχουν «φορτώσει» οι ΗΠΑ εκεί.
«Σε κάποιο σημείο, ο αριθμός των αμερικανικών δυνάμεων στη βάση ήταν περίπου 2.500 προσωπικό (προηγουμένως, η κανονική ανάπτυξη ήταν περίπου 1.500)»,
συνεχίζει η έκθεση, προσθέτοντας ταυτόχρονα ότι:
«Ο αμερικανικός στρατός έχει μειώσει δραματικά τις πολεμικές επιχειρήσεις από το Ιντσιρλίκ λόγω των εντάσεων στις σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας».
…και οι «μεταβλητές» για τα σενάρια μετεγκατάστασης
Η έκθεση συνεχίζει:
«Οι επιπτώσεις από τη φαινομενική χρήση της αεροπορικής βάσης του Ιντσιρλίκ από τους σχεδιαστές της απόπειρας πραξικοπήματος (κατά του Ερντογάν) τον Ιούλη του 2016 διαταράσσουν προσωρινά τις αμερικανικές στρατιωτικές επιχειρήσεις,
προκαλώντας ερωτήματα σχετικά με τη σταθερότητα της Τουρκίας και την ασφάλεια και χρησιμότητα της τουρκικής επικράτειας για εγκατάσταση μέσων των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ, συμπεριλαμβανομένων περίπου 50 πυρηνικών βομβών, που βρίσκονται στο Ιντσιρλίκ».
Παρακάτω, και σε ένα θέμα που γεννά εύλογες ανησυχίες για τις βλέψεις τους για την Ελλάδα, δεδομένης και της αποφασιστικότητας της κυβέρνησης και άλλων αστικών πολιτικών δυνάμεων να εμπλακούν ακόμα βαθύτερα σε τέτοιους επικίνδυνους σχεδιασμούς, με στόχο τη γεωστρατηγική αναβάθμιση των ντόπιων επιχειρηματικών ομίλων, σημειώνεται:
«Ορισμένοι παρατηρητές έχουν ταχθεί υπέρ της διερεύνησης εναλλακτικών τοποθετήσεων της βάσης στην ευρύτερη περιοχή. Άλλωστε, η Τουρκία διατηρεί το δικαίωμα να ακυρώσει την πρόσβαση των ΗΠΑ στο Ιντσιρλίκ με πρότερη προειδοποίηση τριών ημερών».
Η αναφορά του Κογκρέσου δεν αποκλείει το ενδεχόμενο μετεγκατάστασης από το Ιντσιρλίκ, αλλά βάζει στη …ζυγαριά μια σειρά παραμέτρους του ιμπεριαλιστικού παζαριού:
«Το κόστος για τις ΗΠΑ από την εξεύρεση προσωρινής ή μόνιμης αντικατάστασης της αεροπορικής βάσης του Ιντσιρλίκ θα εξαρτηθεί πιθανώς από μεταβλητές […] Επίσης, κάθε επανεξέταση της παρουσίας των ΗΠΑ/ΝΑΤΟ στην Τουρκία και της σχέσης μαζί της θα λαμβάνει υπόψη πολιτικές εκτιμήσεις παράλληλα με στρατηγικές και επιχειρησιακές».
Η «ομπρέλα που διασυνδέεται με τις ΗΠΑ»
Ενδιαφέρον έχει και το κεφάλαιο της αναφοράς που εστιάζει σε όσα συμβαίνουν στη Συρία.
Περιγράφοντας τις τουρκικές στρατιωτικές επιχειρήσεις εναντίον της κουρδικής οργάνωσης YPG στα «κουρδο-κρατούμενα καντόνια» του Αφρίν και του Κομπανί ήδη από τον Αύγουστο 2016, ουσιαστικά αποτυπώνει και την αμερικανική εμπλοκή στην περιοχή:
«Το YPG, που συνδέεται με το PKK, διαδραματίζει ηγετικό ρόλο στην ομάδα – “ομπρέλα” που διασυνδέεται με τις ΗΠΑ και είναι γνωστή ως «Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις» (SDF), η οποία περιλαμβάνει επίσης Άραβες και άλλα μη κουρδικά στοιχεία.
Από το 2014, οι δυνάμεις των ΗΠΑ βοήθησαν ανοιχτά τις δυνάμεις υπό την καθοδήγηση των Κούρδων κατά του «Ισλαμικού Κράτους». Αυτή η στήριξη έχει συγκεντρωθεί σε περιοχές ανατολικά του ποταμού Ευφράτη και […] περιλαμβάνει υποστήριξη σε κουρδικές μονάδες στο Αφρίν.
Το Μάιο του 2017, Αμερικανοί αξιωματούχοι ανακοίνωσαν την απόφαση να εξοπλίσουν απευθείας την YPG, προβλέποντας παράλληλα μέτρα για τον περιορισμό της προοπτικής χρησιμοποίησης των όπλων που παρέχονται από τις ΗΠΑ κατά της Τουρκίας…»
Παράλληλα, επισημαίνει ότι:
«Η Τουρκία φαίνεται να βλέπει το YPG ως την κορυφαία απειλή για την ασφάλειά της, δεδομένης της ενίσχυσης της στρατιωτικής και πολιτικής επιτυχίας του YPG που θα μπορούσε να συνεισφέρει στην εξέγερση του PKK στην Τουρκία».
«Συνεννοήσεις» με Ρωσία – Ιράν
Παρακάτω η αναφορά εστιάζει στην επιχείρηση των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων «Ευφράτης», που ξεκίνησε τον Αύγουστο 2016, λέγοντας μεταξύ άλλων ότι οδήγησε:
«Σε αρκετές τεταμένες αλληλεπιδράσεις μεταξύ της Τουρκίας και βασικών παραγόντων. Επιπλέον, η Τουρκία εισήγαγε στρατεύματα απευθείας σε περιοχές της επαρχίας Ιντλίμπ ως μέρος των προσπαθειών για τη δημιουργία ζωνών «αποκλιμάκωσης» σε συνεννόηση με τη Ρωσία και το Ιράν».
Για την επιχείρηση «Κλάδος Ελαίας» στο Αφρίν, η αναφορά του Κογκρέσου σημειώνει ότι:
«Οι στόχοι της Τουρκίας έρχονται σε ακόμα πιο ευθεία αντίθεση με εκείνους των ΗΠΑ – αυξάνοντας σημαντικά τις εντάσεις μεταξύ των δύο συμμάχων».
Αναφέρεται στις «διαβεβαιώσεις» των Αμερικανών, ότι η στήριξη των ΗΠΑ δεν θίγει τα κυριαρχικά δικαιώματα της Τουρκίας, ούτε αποτελεί κίνδυνο για την ίδια, τις οποίες η Άγκυρα δεν εισάκουσε.
Επίσης, η αμερικανική αναφορά παραθέτει και εκτίμηση άλλου «αναλυτή» ότι:
«Η Άγκυρα προτιμά να αναλάβει τον κίνδυνο να πολεμήσει το YPG/PKK στη Συρία στο άμεσο μέλλον, παρά να το πολεμήσει στη Συρία και την Τουρκία στο απώτερο.»
Σημειώνει, εξάλλου, ότι:
«Η Ρωσία, η οποία είχε προηγουμένως διατηρήσει κάποια μέτρα ελέγχου στο Αφρίν και εξακολουθεί να έχει de facto έλεγχο στον εναέριο χώρο του, σύμφωνα με πληροφορίες συναίνεσε στην τουρκική επιχείρηση – μεταξύ άλλων, αποσύροντας το προσωπικό της που είχε σταθμεύσει στο Αφρίν».
Φόβοι για σύγκρουση με αμερικανικές μονάδες
Σε σχέση με το ενδεχόμενο συνέχισης των τουρκικών δυνάμεων και προς την πόλη Μανμπίτζ, η αναφορά επισημαίνει ότι αποτελεί «εστία έντασης μεταξύ ΗΠΑ – Τουρκίας στη Συρία», προσθέτοντας ότι:
«Μετά τις ανησυχίες που προέκυψαν, ότι οι τουρκικές δυνάμεις θα μπορούσαν ενδεχομένως να έρθουν σε σύγκρουση με το προσωπικό των Ειδικών Επιχειρήσεων των ΗΠΑ που περιπολούν στη Μανμπίτζ ή τη γύρω περιοχή, αν η Τουρκία προχωρήσει στην περιοχή, διεξήχθησαν διμερείς συζητήσεις υψηλού επιπέδου τον Φεβρουάριο του 2018».
Η αναφορά παραθέτει και τοποθέτηση Αμερικανού αξιωματούχου ότι:
«Είναι σαφές σε όλα τα μέρη ότι οι δυνάμεις των ΗΠΑ είναι εκεί και θα λάβουμε μέτρα για να διασφαλίσουμε ότι δεν θα εμπλακούν σε συγκρούσεις.»
…και για τις μελλοντικές εξελίξεις
Τέλος, αφήνοντας όλα τα ενδεχόμενα ανοικτά για το μέλλον, τις κολεγιές, τις συγκρούσεις και το παζάρι για τα μερίδια της καπιταλιστικής λείας, η αναφορά του Κογκρέσου γράφει για τη μελλοντική στάση της Τουρκίας στην περιοχή:
«Προχωρώντας, δεν είναι σαφές πώς η Τουρκία θα διοικήσει περιοχές που ελέγχει στη Συρία, σε ποιο βαθμό οι δυνάμεις που υποστηρίζονται από την Τουρκία θα κρατήσουν τις θέσεις τους και/ή θα προχωρήσουν βαθύτερα στο έδαφος της Συρίας
και πώς η Τουρκία θα μπορούσε να συνδέσει τις στρατιωτικές της επιχειρήσεις με πολιτικούς στόχους όσον αφορά τα ευρύτερα αποτελέσματα στη Συρία, το Ιράκ και την ευρύτερη περιοχή, καθώς και τις σχέσεις της με τις ΗΠΑ και άλλους βασικούς ενδιαφερόμενους, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας, του Ιράν και του καθεστώτος Άσαντ».
Πηγή: Ριζοσπάστης
