Χρήσιμα συμπεράσματα από το ναυάγιο στο Σαρωνικό
Το ναυάγιο του δεξαμενόπλοιου ΑΓΙΑ ΖΩΝΗ ΙΙ στις 10 Σεπτέμβρη 2017 στη θαλάσσια περιοχή της Σαλαμίνας κι η μεγάλη καταστροφή του περιβάλλοντος στο Σαρωνικό Κόλπο μπορούν να γίνουν βάση για την εξαγωγή γενικότερων συμπερασμάτων, πολύ χρήσιμων για την εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα.
[…] Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ προσπαθεί να δικαιολογηθεί και να κρύψει τις ευθύνες της κι η αστική αντιπολίτευση να καρπωθεί πολιτικά οφέλη, αποσιωπώντας τις δικές της ευθύνες όταν ήταν στην κυβερνητική θέση. […]
Αυτό έκαναν ΠΑΣΟΚ και ΝΔ τα προηγούμενα χρόνια π.χ. με την τραγωδία του επιβατικού πλοίου Εξπρές Σάμινα το 2000 στην Πάρο που στοίχισε 82 νεκρούς ή τη βύθιση του δεξαμενόπλοιου ΑΛΦΑ 1 στον κόλπο της Ελευσίνας το 2012 με έναν νεκρό ή τόσα και τόσα άλλα «ναυτικά ατυχήματα».
[…] Η πραγματικότητα αυτή δεν περιορίζεται στο ναυάγιο του σαπιοκάραβου ΑΓΙΑ ΖΩΝΗ ΙΙ ή άλλα οδυνηρά εγκλήματα των προηγούμενων χρόνων αλλά αφορά τη στάση των αστικών κομμάτων απέναντι στις καταστροφικές πυρκαγιές, τη στάση τους στις πλημμύρες ή τους σεισμούς, για να δικαιολογήσουν τις δραματικές ελλείψεις σε μέτρα πρόληψης και πυρόσβεσης, σε αντιπλημμυρικά έργα ή στην αντισεισμική θωράκιση.
Η πολιτική δύναμη που εκφράζει αταλάντευτα τα εργατικά – λαϊκά συμφέροντα είναι το ΚΚΕ, το οποίο προσπαθεί να προβλέπει τις εξελίξεις, να ενημερώνει έγκαιρα τους εργαζόμενους, διαθέτοντας τις δυνάμεις του για την οργάνωση της λαϊκής πάλης.
Για να στρατευτούν περισσότεροι εργαζόμενοι στον αγώνα ενάντια στην αντιλαϊκή πολιτική, για την εφαρμογή μέτρων προστασίας της ζωής, της ασφάλειας των εργαζομένων και του περιβάλλοντος, φωτίζοντας την αναγκαιότητα της ανάπτυξης του αντιμονοπωλιακού – αντικαπιταλιστικού αγώνα για την ανατροπή της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης, την εργατική εξουσία, το σοσιαλισμό που είναι ο βασικός όρος για να ικανοποιηθούν οι λαϊκές ανάγκες, να δούνε οι εργαζόμενοι «άσπρη μέρα».
Χρήσιμα συμπεράσματα από το ναυάγιο στο Σαρωνικό και οι προεκτάσεις του
Η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στα πλοία που δουλεύουν στο εσωτερικό της χώρας μας και ιδιαίτερα σε αυτά που συγκεντρώνονται στην ευρύτερη περιοχή του Πειραιά, στο Λεκανοπέδιο της Αττικής, είναι άκρως επικίνδυνη.
Το ναυάγιο του ανεφοδιαστικού πλοίου ΑΓΙΑ ΖΩΝΗ ΙΙ έχει ήδη σημάνει συναγερμό που αφορά τα δεκάδες πλοία εφοδιασμού πετρελαίου (περίπου 90), αλλά και τα εκατοντάδες άλλα, υπέργηρα, υποσυντήρητα δεξαμενόπλοια, φορτηγά και επιβατικά πλοία που ταξιδεύουν χρόνια με μεγάλα προβλήματα ασφάλειας και αξιοπλοΐας, πολλά, ως «πλωτά φέρετρα».
Ασφαλώς έχει μεγάλες ευθύνες ο ΣΥΡΙΖΑ που κυβερνά αλλά μεγάλες ευθύνες έχουν η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ γιατί, επίσης, επί δικής τους διακυβέρνησης το ΑΓΙΑ ΖΩΝΗ ΙΙ και τα άλλα σαπάκια ήταν υπερήλικα.
Ρωτάμε:
Τι θα γινότανε αν το σαπιοκάραβο με τη σύνθεση των 11 ναυτεργατών βυθιζόταν ξαφνικά εν πλω; Αυτό δεν είναι μια υπόθεση αλλά μια ρεαλιστική προσέγγιση παίρνοντας υπόψη την πείρα πλοίων που βυθίστηκαν ξαφνικά ακόμα και αύτανδρα από υποχώρηση σαπισμένων, φθαρμένων λαμαρινών, τρύπες και εισροή υδάτων, από ζημιές στα στεγανά, στη γάστρα του πλοίου κ.ά.
Επί συνόλου 1.856 πλοίων ελληνικής σημαίας άνω των 100 κόρων ολικής χωρητικότητας (κοχ), εκ των οποίων τα 530 είναι δεξαμενόπλοια, τα 776 πλοία είναι ηλικίας άνω των 30 ετών. Ταξιδεύουν με οργανικές συνθέσεις (αριθμό και διάρθρωση πληρώματος) που δεν καλύπτουν τις πραγματικές ανάγκες για ασφαλή κίνηση του πλοίου και οδηγούν σε αβάσταχτη εντατικοποίηση του πληρώματος που γερνάει πριν την ώρα του.
Ο μέσος όρος ηλικίας των ανεφοδιαστικών πλοίων είναι άνω των 40 ετών. Εντελώς ενδεικτικά αναφέρουμε τα πλοία «Καπετάν Γιώργης», έτος κατασκευής 1964, Αγ. Νεκτάριος 1966, NEDA 1966, ΑDRIANA 1976 κ.ο.κ.
Τι να πούνε οι πολιτικοί εκπρόσωποι του κεφαλαίου; Κανένα πιστοποιητικό δεν μπορεί να αλλάξει τους νόμους της φθοράς των πλοίων και τα προβλήματα που προκαλούνται στην ασφάλεια και την αξιοπλοΐα, πολύ περισσότερο που το ΑΓΙΑ ΖΩΝΗ ΙΙ ήταν 45 ετών, με μεγάλα προβλήματα στο μηχανοστάσιο, διάτρητες σωληνώσεις κ.ά., όπως έχει καταγγελθεί.
Μελέτες που αξιοποιούν την ελληνική και διεθνή εμπειρία τεκμηριώνουν πως τα υπερήλικα πλοία, τα οποία άλλωστε καταδικάζονται από το κυνήγι του εφοπλιστικού κέρδους σε υποσυντήρηση και «μπαλώματα», είναι υψηλού κινδύνου, ευάλωτα σε όλα τα είδη των ναυτικών ατυχημάτων.
Το σαπάκι που βυθίστηκε στο αγκυροβόλιο του Πειραιά(!) κυκλοφορούσε φορτωμένο με επικίνδυνο φορτίο (πετρέλαιο) και εφοδίαζε άλλα πλοία, ενώ είχαν λήξει τα πιστοποιητικά ασφαλείας και το υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας αυτό το απέκρυπτε, αναφέροντας σε σχετικό δελτίο Τύπου 11.9.17 (μία ημέρα μετά τη βύθιση) ότι «τα πιστοποιητικά αξιοπλοΐας του πλοίου είναι σε ισχύ»!
Μόνο μετά την αποκάλυψη του πόρταλ του «902», του «Ριζοσπάστη» και την παρέμβαση του ΚΚΕ αναγκάστηκε το ΥΕΝ να αποδεχτεί πως τα πιστοποιητικά είχαν λήξει κι ένα πλοίο υψηλού κινδύνου φόρτωνε και ξεφόρτωνε επικίνδυνο φορτίο, έχοντας εξασφαλίσει αδικαιολόγητα παράταση 2 μηνών – μέχρι τις 27 Σεπτέμβρη 2017.
Το γεγονός ότι 21 πλοία ταξιδεύουν με δίμηνες παρατάσεις αποδεικνύει πως είμαστε απέναντι σε μια «φάμπρικα» που είναι κίνδυνος – θάνατος για την ανθρώπινη ζωή στη θάλασσα και το περιβάλλον.
Κωμικοτραγικό είναι το γεγονός ότι το πλοίο «Lassea» που ανέλαβε τη συλλογή και μεταφορά των πετρελαιοειδών από τις δεξαμενές του βυθισμένου πλοίου είχε (κι αυτό) ληγμένα πιστοποιητικά ασφαλείας κι είχε ενταχθεί στο καθεστώς της δίμηνης παράτασης, ενώ επιπλέον το πλοίο αυτό ενοχοποιήθηκε και για λαθρεμπόριο, με αποτέλεσμα να διακοπεί για σημαντικό χρόνο η διαδικασία απάντλησης, αναζητώντας άλλο πλοίο μεταξύ υποψηφίων που είναι (κι αυτά) υπέργηρα και προβληματικά.
Μετά το ναυάγιο του ΑΓΙΑ ΖΩΝΗ ΙΙ προβλήθηκε η καιροσκοπική παρέμβαση του κ. Τσίπρα στο πλαίσιο μιας πονηρής πρακτικής του «υπεράνω» και του «σωτήρα», που αυτό το διάστημα γυρίζει από ‘δώ κι από ‘κεί σαν πλασιέ του κεφαλαίου, το ‘χει ρίξει στην «καινοτομία» και δεν λερώνει(!!) τα χέρια του με τη λασπουριά του Σαρωνικού.
Ο κ. Τσίπρας μίλησε για κατάργηση του Κλάδου Επιθεώρησης Εμπορικών Πλοίων και πέρασμα της ευθύνης των ελέγχων και επιθεωρήσεων των πλοίων σε Νηογνώμονες.
Πώς έχει το θέμα;
Οι Νηογνώμονες είναι ιδιωτικές εταιρείες συνδεδεμένες με το εφοπλιστικό κι άλλα τμήματα του κεφαλαίου, επιχειρήσεις που εμπορεύονται υπηρεσίες ασφαλείας, «πουλάνε» πιστοποιητικά και ευθύνονται για ναυτικά εγκλήματα, όπως π.χ. του ελληνικού πλοίου «Iron Antonis» που βυθίστηκε στον Ατλαντικό το 1994, με 24 νεκρούς ναυτεργάτες, ενώ και στο θέμα της χορήγησης των «δίμηνων παρατάσεων» οι Νηογνώμονες έχουν πρωτοστατήσει.
Τα σχετικά στοιχεία ομολογούν πως οι δίμηνες παρατάσεις έχουν την εξής προέλευση:
- 2 έχουν εκδοθεί από τα κατά τόπους λιμεναρχεία
- 5 από την ιδιωτική εταιρεία «Ελληνικός Νηογνώμονας» και
- 14 από τον Νηογνώμονα INSB.
Συνεπώς η «ακροβατική» τοποθέτηση του πρωθυπουργού όχι μόνο δεν λύνει κανένα ουσιαστικό πρόβλημα αλλά στην πράξη χειροτερεύει την κατάσταση, αφού θέτει σε πορεία διάλυσης τον Κλάδο Ελέγχου Εμπορικών Πλοίων (ΚΕΕΠ), που είναι ο μοναδικός κρατικός φορέας ελέγχου των πλοίων και αποτελεί την προϊστάμενη αρχή ελέγχου των Νηογνωμόνων που με την τοποθέτηση του πρωθυπουργού αυτονομούνται εντελώς και κυριολεκτικά επιβεβαιώνουν πως ο ελεγχόμενος θα εκπληρώνει (άμεσα) και το ρόλο του ελεγκτή.
Η ρύπανση του Σαρωνικού
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ προσπάθησε να περάσει στην «κοινή γνώμη» ότι πήρε έγκαιρα όλα τα αναγκαία, κατάλληλα μέτρα.
Κι αυτό συμπεραίνεται από την πορεία διαμόρφωσης και επέκτασης της πετρελαιοκηλίδας, η οποία, λόγω της πλημμελούς/ επιφανειακής διαχείρισης του προβλήματος και όχι ουσιαστικής καταπολέμησης, απέκτησε ποιοτικά, πιο επικίνδυνα χαρακτηριστικά και οδήγησε σε μεγάλη ρύπανση του Σαρωνικού στην επιφάνεια της θάλασσας, στο βυθό και στις ακτές.
[…] Στην πράξη αποδείχθηκε πως το σχέδιο «έμπαζε», υπήρξε καθυστέρηση στην επέμβαση για τη στεγανοποίηση και την περικύκλωση – απομόνωση του πλοίου στην επιφάνεια και το βυθό της θάλασσας, με διπλά και τριπλά διαδοχικά φράγματα στις απαιτούμενες αποστάσεις, ενώ τα μέσα που χρησιμοποιήθηκαν ήταν ανεπαρκή και αναποτελεσματικά.
Αυτό το συμπέρασμα εξάγεται από τον ίδιο το σχηματισμό και την κίνηση της πετρελαιοκηλίδας που σε συνθήκες πολύ καλού καιρού ακολούθησε μια καταστροφική πορεία: Σαλαμίνα, Πειραϊκή, Φρεαττύδα, Αλιμος, Γλυφάδα, Βούλα, Βουλιαγμένη, Καβούρι, Λαγονήσι.
Επί της ουσίας, πρόκειται για αδικαιολόγητη επέκταση της ρύπανσης σε μια μεγάλη περιοχή κι αυτό όχι μόνο διαψεύδει τους ισχυρισμούς της κυβέρνησης και του υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας, αλλά δείχνει πόσο αδίστακτη είναι η πολιτική που υπηρετεί τα συμφέροντα του κεφαλαίου και προσπαθεί πάση θυσία να σταθεί στον κυβερνητικό θώκο.
Τι ειρωνεία! Ακόμα και στις 18/9/17 όταν η τραγωδία ήταν φανερή, ο ΣΥΡΙΖΑ σε σχετικό δελτίο Τύπου αναφέρει πως «η άμεση κινητοποίηση του ΥΕΝ, της Περιφέρειας Αττικής και των δήμων απέτρεψε την εξάπλωση της ρύπανσης»!
Το ξημέρωμα της 10ης Σεπτέμβρη που η βύθιση του πλοίου επέβαλλε επείγουσα παρέμβαση συγκροτημένου, καλά εξοπλισμένου κρατικού μηχανισμού για αποφυγή της ρύπανσης και στη συνέχεια για την απορρύπανση της θάλασσας, το ΥΕΝ αναζητούσε ιδιωτική εταιρεία που θα αναλάβει αυτές τις ευθύνες, αποκαλύπτοντας τη «γύμνια», αλλά στην ουσία τον ταξικό χαρακτήρα του αστικού κράτους, της κυβέρνησης αλλά και του υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας.
[…] Το γεγονός πως στη χώρα μας με τις υψηλές απαιτήσεις που γεννάει το λιμάνι του Πειραιά, γενικότερα το Λεκανοπέδιο Αττικής, με χιλιάδες νησιά και εκατοντάδες πλοία, επιβατικά, δεξαμενόπλοια, υγραεριοφόρα (LNG, LPG) δεν υπάρχει κρατική υπηρεσία που θα έχει την ευθύνη της αντιμετώπισης εκτάκτων καταστάσεων μεγάλου ναυτικού ατυχήματος, δεν είναι μια στρέβλωση αλλά συνειδητή επιλογή στο πλαίσιο της στρατηγικής που υπηρετεί τα συμφέροντα του κεφαλαίου.
Χρήσιμα συμπεράσματα από το ναυάγιο στο Σαρωνικό κι ο ρόλος της ΕΕ
Αυτές τις μέρες προβάλλεται από τα αστικά κόμματα, μερίδα αναλυτών, καθηγητών και άλλων, ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ποια είναι η αλήθεια;
Η πολιτική της ΕΕ για τα ναυτικά ατυχήματα διαμορφώθηκε στην πορεία του χρόνου, ιδίως μετά από το μεγάλο ατύχημα του δεξαμενόπλοιου «Exxon Valdez» το 1989 κοντά στις ακτές της Αλάσκας και πολύ περισσότερο μετά τα ναυάγια των δεξαμενόπλοιων «Erika» (1999) και «Prestige» (2002) που είχαν ως αποτέλεσμα τη διαρροή δεκάδων χιλιάδων τόνων πετρελαίου στη θάλασσα.
Όμως, οι διαδοχικοί κανονισμοί και οδηγίες, η δημιουργία της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας για την Ασφάλεια της Ναυτιλίας (EMSA), το κτίσιμο δεξαμενόπλοιων με τα διπλά τοιχώματα κ.ά., έχουν στον πυρήνα τους την ανταγωνιστικότητα και την κερδοφορία του εφοπλιστικού κεφαλαίου και συνεπώς δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τα προβλήματα της ναυτικής ασφάλειας, όπως άλλωστε διαπιστώνεται και στην περίπτωση της διατήρησης της άθλιας κατάστασης που επικρατεί στα ανεφοδιαστικά πλοία και σε πολλά άλλα σαπιοκάραβα.
Οι προτροπές της ΕΕ για «προσεκτική συντήρηση και καλή κατάσταση των πλοίων» δεν έχουν υπόσταση, ενώ κατά κανόνα όταν καταγραφεί παραβίαση της νομοθεσίας τη «νύφη» την πληρώνουν οι ναυτεργάτες, την ώρα που οι ναυτιλιακές εταιρείες, που έχουν το κουμάντο, συνεχίζουν το «έργο» τους για την εξασφάλιση της μεγαλύτερης δυνατής κερδοφορίας.
[…] Έχουμε πολλή δουλειά μπροστά μας. Βασικό ζήτημα είναι να μην περάσουν η μόλυνση του κυβερνητικού προπαγανδιστικού μηχανισμού και η παραπλάνηση των κομμάτων της αστικής διαχείρισης, να δυναμώσει το κριτήριο των εργατικών – λαϊκών δυνάμεων, να αναπτυχθεί το διεκδικητικό κίνημα και να αποκρυσταλλωθεί στις λαϊκές συνειδήσεις πως δίκαιη ανάπτυξη δεν μπορεί να υπάρξει σε ένα άδικο, εκμεταλλευτικό σύστημα.
Ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής που τον διαπερνά το κριτήριο του κέρδους των λίγων δεν μπορεί να ικανοποιήσει τις λαϊκές ανάγκες.
[…] Δολοφονούνται εργάτες και εργάτριες, όπως δείχνουν τα 67 θανατηφόρα «ατυχήματα» το 2015, τα 73 το 2016 και οι 19 νεκροί εργαζόμενοι μόνο το δίμηνο Ιούλη – Αύγουστο του 2017.
Ταξική πάλη και φάρος η εργατική εξουσία
Η εργατική τάξη μπορεί να δείξει τη δύναμή της και καθημερινά να δυναμώσει την πάλη για τις Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας (ΣΣΕ), τους μισθούς, τα εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα, για την άμεση λήψη μέτρων προστασίας της ασφάλειας και της ζωής στους χώρους δουλειάς κ.ά.
Το ναυάγιο του ΑΓΙΑ ΖΩΝΗ ΙΙ κι η μεγάλη ρύπανση του Σαρωνικού μπορούν να κινητοποιήσουν ευρύτερες εργατικές – λαϊκές δυνάμεις, δίνοντας το αγωνιστικό «παρών» στην κινητοποίηση των συνδικάτων, του ΠΑΜΕ, την Τετάρτη, 27 Σεπτέμβρη, στο Πασαλιμάνι και την επόμενη περίοδο.
Για να δυναμώσει ο αγώνας για την απόσυρση των πλωτών φέρετρων και τη διενέργεια συστηματικών ελέγχων στα πλοία με την παρέμβαση των ναυτεργατών, την αύξηση του αριθμού των πληρωμάτων, τη λήψη μέτρων για την προστασία του Σαρωνικού, την αντιμετώπιση της ρύπανσης, για να αναλάβει η πλοιοκτήτρια εταιρεία το κόστος και να μη μετακυλιστεί στο λαό μας.
Τα αστικά κόμματα προβάλλουν τη ναυτιλία ως πρότυπο για την καπιταλιστική ανάπτυξη και οδηγό του παραγωγικού τους μοντέλου.
Κάνουν τη δουλειά τους. Οι εργαζόμενοι όμως πρέπει να γνωρίζουν ότι ο ελληνόκτητος στόλος (με στοιχεία του Μάρτη 2017) έχει 4.085 πλοία άνω των 1.000 κόρων ολικής χωρητικότητας, με μεταφορική δύναμη 328,7 εκατομμύρια τόνους, είναι 1η δύναμη διεθνώς με μερίδιο 16,2% στην παγκόσμια ναυτιλία.
Το εφοπλιστικό κεφάλαιο έχει συγκεντρώσει τεράστια κέρδη και κεφάλαια, απολαμβάνει πάνω από 50 φοροαπαλλαγές, τεράστια προνόμια.
Ενώ μειώνεται δραματικά ο αριθμός των ναυτεργατών, αυξάνεται η ανεργία, χειροτερεύουν οι εργασιακοί όροι, έχουν μειωθεί 50% οι συντάξεις των απόμαχων της θάλασσας και υπογράφονται Συλλογικές Συμβάσεις με μηδενικές αυξήσεις με τη συμβολή του εργοδοτικού – κυβερνητικού συνδικαλισμού.
[…] Η πολιτική πρόταση του ΚΚΕ αποτελεί βάση για να ανοίξει μια μεγάλη δημιουργική συζήτηση μέσα στους ναυτεργάτες, τους εργαζόμενους των λιμανιών και της ναυπηγοεπισκευής, στην εργατική τάξη.
Η κοινωνικοποίηση των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής, των μέσων μεταφοράς, των πλοίων, των λιμανιών, των ναυπηγείων, των ναυτιλιακών υποδομών μπορεί να απελευθερώσει μεγάλες δυνατότητες.
- Για να ικανοποιηθούν οι συγκοινωνιακές ανάγκες των νησιών με σύγχρονα και ασφαλή πλοία, με φτηνό εισιτήριο.
- Να εξασφαλιστεί η μεταφορά καυσίμων, αγαθών για τις ανάγκες της λαϊκής οικονομίας, με επαρκή και κατάλληλο στόλο φορτηγών πλοίων που θα δρομολογούνται στις εσωτερικές γραμμές ή θα συνδέουν τη χώρα μας με άλλες χώρες στο πλαίσιο αμοιβαία επωφελών οικονομικών σχέσεων.
- Για κατάλληλα, ασφαλή λιμάνια και αξιοποίηση της ναυπηγοεπισκευαστικής βιομηχανίας, που μπορεί να εκπληρώνει σημαντικό ρόλο στη σχεδιασμένη κατασκευή, επισκευή και συντήρηση των πλοίων, με επέκταση σε άλλους τομείς των μεταφορών, της άμυνας της χώρας.
Στο πλαίσιο αυτό, μπορεί να εξασφαλιστεί το δικαίωμα των ναυτεργατών στη δουλειά, ανθρώπινες συνθήκες ζωής και εργασίας στα καράβια, να μειωθεί ο εργάσιμος χρόνος και να εφαρμοστούν μέτρα για την προστασία της υγείας και της ασφάλειας των πληρωμάτων, την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος, που δέχονται καθημερινή επίθεση από το εφοπλιστικό κεφάλαιο, την εξουσία της αστικής τάξης.
Αποσπάσματα από άρθρο του Γιώργου Μαρίνου,
μέλους του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ
που δημοσιεύτηκε στον «Κυριακάτικο Ριζοσπάστη»
