Ο Τρότσκι και το ρεύμα του Τροτσκισμού – Μέρος 4ο
Ο Τροτσκισμός σήμερα
Συνέχεια από το 3ο Μέρος
Ο τροτσκισμός υπήρξε ρεύμα πολυδιασπασμένο παρόλο που πάντοτε προσπαθούσε να διαμορφώσει καρικατούρες διεθνούς (4η Διεθνής κ.ά.).
Σήμερα υπάρχουν διάφορες ομάδες που χαρακτηρίζονται τροτσκιστικές και άλλες που υιοθετούν μια σειρά πολιτικών θέσεων και κινούνται γύρω από μια «κοινή παράδοση», τμήμα της οποίας είναι ο τροτσκισμός.
Σημείο διαχωρισμού για τις διάφορες παραδοσιακές τροτσκιστικές ομάδες και άλλες (νεοτροτσκιστικές θα μπορούσαμε να πούμε) που αποτελούν μετεξέλιξή τους είναι η δεκαετία του 1950, όταν ο Τόνι Κλιφ διατύπωσε τη θεωρία του «κρατικού καπιταλισμού» σε σχέση με το χαρακτήρα της ΕΣΣΔ, σε διάκριση από τον Τρότσκι που χαρακτήριζε την ΕΣΣΔ ως «εκφυλισμένο εργατικό κράτος».
Στη βάση του νεοτροτσκισμού κινείται η «Διεθνής Σοσιαλιστική Τάση» (International Socialist Tendency) που δημιουργήθηκε το 1977.
Σε διεθνές επίπεδο υπάρχουν και άλλα τέτοιου είδους διεθνή τροτσκιστικά κέντρα, στα οποία ανήκουν σχεδόν όλες οι ομάδες που εμφανίζονται ως τροτσκιστικές σε επίπεδο μιας χώρας.
Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση των τροτσκιστών στη Γαλλία κατά τις δεκαετίες 1950, 1960, 1970 και σήμερα.
Οι διάφορες τροτσκιστικές ομάδες είχαν ισχυρούς δεσμούς με τη σοσιαλδημοκρατία και αποτέλεσαν «λίκνο» στελεχών της, όπως π.χ. του Λιονέλ Ζοσπέν.
Ανέπτυξαν σημαντική αντικομμουνιστική δράση, σε τέτοιο βαθμό που η «Le Monde» τους χαρακτήρισε «αριστερό αντικομμουνιστικό ρεύμα».
Επαιξαν σημαντικό ρόλο στη διάσπαση της CGT (Γενική Συνομοσπονδία Εργασίας) το 1948 και στη δημιουργία της FO, η οποία αποτέλεσε αντικομμουνιστική συνδικαλιστική ένωση -συμμετείχαν και οι δεξιοί συνδικαλιστές- ανήκε παραδοσιακά στα «Ελεύθερα Συνδικάτα» και στηριζόταν από τη CIA.[1]
Σήμερα οι τροτσκιστές, επωφελούμενοι από την οπορτουνιστική μετάλλαξη του Γαλλικού Κομμουνιστικού Κόμματος, διεκδικούν αναβαθμισμένο ρόλο, κερδίζοντας σημαντικά ποσοστά σε διάφορες εκλογικές αναμετρήσεις.
Κάνουν «αριστερή» κριτική στο ΓΚΚ, αλλά φροντίζουν να έχουν καλές σχέσεις με τα πιο δεξιά στοιχεία μέσα σε αυτό και τη CGT, να δηλώνουν τη νομιμοφροσύνη τους στο αστικό σύστημα, την πρόθεσή τους για συμμετοχή σε κεντροαριστερά σενάρια.
Είναι χαρακτηριστικό ότι μια από τις βασικές ομάδες τους η LCR (Λίγκα Επαναστατών Κομμουνιστών), στα πλαίσια συνεργασίας της με τη δεύτερη βασική ομάδα, τη LO (Εργατική Πάλη), διέγραψε από το πρόγραμμά της το στόχο της «δικτατορίας του προλεταριάτου», χαρακτηρίζοντάς το ως «σταλινικής έμπνευσης».[2]
Στην Ελλάδα υπάρχουν διάφορες τροτσκιστικές ομάδες με περιθωριακή δράση. («Επαναστατικό Εργατικό Κόμμα», «Οργάνωση Κομμουνιστών Διεθνιστών Ελλάδας», «Κομμουνιστικός Σύνδεσμος-Εργατική Εξουσία», «Ξεκίνημα» κλπ).
Εντονότερη παρουσία έχει το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα (πρώην Οργάνωση Σοσιαλιστική Επανάσταση).
Η παρουσία του αρκετές φορές είναι αισθητή κυρίως με τη μορφή της εξόρμησης με την εφημερίδα τους.
Αρκετά από τα στελέχη τους προβάλλονται στον αστικό τύπο.
Από την άποψη των θέσεων και του ιδεολογικοπολιτικού στίγματος θα το χαρακτηρίζαμε ως νεο-τροτσκιστικό.
Το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα (ΣΕΚ) αποτελεί το ελληνικό τμήμα της Διεθνούς Σοσιαλιστικής Τάσης.
Ίσως πρόκειται για το μεγαλύτερο τμήμα της Τάσης στην Ευρώπη μετά από το Βρετανικό αδερφό κόμμα (SWP).[3]
Προέρχεται από μια ομάδα φοιτητών που βρέθηκαν στο Λονδίνο το 1967 μετά την άνοδο της Χούντας των Συνταγματαρχών.
Ο Τρότσκι και το ρεύμα του Τροτσκισμού – Μέρος 4ο
Αρχικά είχαν ιδεολογικές επιρροές από το μαοϊσμό και συγκρότησαν πολιτική οργάνωση με την ονομασία «Οργάνωση Σοσιαλιστική Επανάσταση».
Κατά τη διάρκεια παραμονής τους στο Λονδίνο, η εν λόγω οργάνωση ήρθε σε επαφή με τους Διεθνείς Σοσιαλιστές (International Socialists) του Tony Cliff και απέκτησαν επιρροές από το ρεύμα του Τροτσκισμού που αντιπροσώπευαν οι τελευταίοι.
Κατά την επιστροφή των στελεχών της Οργάνωσης Σοσιαλιστικής Επανάστασης στην Ελλάδα όμως χάθηκαν οι επαφές με τους Διεθνείς Σοσιαλιστές, για να αποκατασταθούν και πάλι στις αρχές της δεκαετίας του 1980 (όπου η οργάνωση IS είχε ήδη μετονομαστεί σε SWP).
Ακολούθως η ΟΣΕ στα τέλη της δεκαετίας του 1990 μετονομάστηκε σε ΣΕΚ.
Η ΟΣΕ τη δεκαετία του 1970 εξέδιδε το περιοδικό «Μαμή», στη συνέχεια και σήμερα ως ΣΕΚ εκδίδει την εφημερίδα «Εργατική Αλληλεγγύη» και το περιοδικό «Σοσιαλισμός από τα Κάτω».
Η ΟΣΕ (μετέπειτα ΣΕΚ) από το 1989 μέχρι το 1993 διένυσε μια περίοδο «ανόδου» (την περίοδο των ανατροπών και της νίκης της αντεπανάστασης στις χώρες του σοσιαλισμού) και από τότε βρίσκεται σε διαρκή κρίση και ημιπαράλυση[4] (η οποία δεν πρέπει να εξετασθεί, ασχέτως της ανασυγκρότησης των ταξικών δυνάμεων στη χώρα μας).
Το 2001 το ΣΕΚ διασπάστηκε.
Μια μερίδα του δημιούργησε τη Διεθνιστική Εργατική Αριστερά (ΔΕΑ), η οποία συνδέεται ιδεολογικοπολιτικά με το Αμερικάνικο τμήμα της Τάσης, που αποχώρησε και αυτό από την Τάση.
Η ΔΕΑ συμμετείχε στη συγκρότηση του Συνασπισμού Ριζοσπαστικής Αριστεράς (ΣΥΡΙΖΑ).
Το ΣΕΚ από τον Μάρτη του 2009 συμμετέχει ως ιδρυτική συνιστώσα στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ.
Η παρουσία του ΣΕΚ στη χώρα μας σε μεγάλο βαθμό αποτελεί μεταφορά στην Ελλάδα αυτούσιων των θέσεων και της δράσης του Αγγλικού ΣΕΚ.
Μια ματιά στην ιστοσελίδα του SWP κάνει ολοφάνερη την αντιγραφή, όχι μόνο σε βασικές ιδεολογικές θέσεις, αλλά και στα συνθήματα και τη μορφή.
Κύριες μορφές δράσης της είναι (ήταν) η εξόρμηση με την εφημερίδα και η διοργάνωση συζητήσεων ανά βδομάδα.
Επί της ουσίας πρόκειται για μια οργάνωση χωρίς πολιτικό πρόγραμμα – τουλάχιστον δημοσιευμένο – που ανάγει σε «σοσιαλιστική δουλιά» τον ακτιβισμό.
Δεν υπάρχει στρατηγικό σχέδιο, απλά τακτικισμός και γενική και αφηρημένη προπαγάνδα για την επανάσταση και το σοσιαλισμό.
Σε όσους μαζικούς φορείς, π.χ. σωματεία, συλλόγους κλπ., έχουν κάποια επιρροή, στηρίζουν κάποια κινητοποίηση ή τη συμμετοχή σε κάποια από τις δραστηριότητες που έχει αποφασίσει κάποιο Φόρουμ ή η IST (International Socialist Tendensy – Διεθνής Σοσιαλιστική Τάση).
Δεν επεξεργάζονται ιδιαίτερα διεκδικητικά πλαίσια και στόχους πάλης, σημασία δίνουν στις μορφές πάλης.
Έτσι δεν έχει σημασία το πλαίσιο της απεργίας, της διαδήλωσης ή της κατάληψης, αλλά οι ίδιες οι κινητοποιήσεις, στις οποίες προσδίδουν «επαναστατικό χαρακτήρα», ανεξάρτητα από τον πολιτικό τους προσανατολισμό.
Ολοκληρώνεται με το 5ο Μέρος
Σημειώσεις:
[1]. Άρθρο: «Ποιοι είναι οι τωρινοί τροτσκιστές;», Γαλλική Εφημερίδα του «Κομμουνιστικού Συντονισμού», Νο 45, 21 Δεκεμβρίου 2001.
[2]. Άρθρο Ν. Σερετάκη: «Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Φόρουμ: Ματιές πίσω από την αυλαία», Εφημερίδα «Ριζοσπάστης», 30 Νοεμβρίου 2003.
[3]. Socialist Worker Party: «Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα».
[4]. Ανοιχτή επιστολή του Αμερικάνικου τμήματος στα παραρτήματα της Διεθνούς Σοσιαλιστικής Τάσης για τη διάσπαση στο Ελληνικό ΣΕΚ, 25 Μαρτίου 2001.
Κύριλλος Παπασταύρου
μέλος της Ιδεολογικής Επιτροπής της ΚΕ του ΚΚΕ
Δημοσιεύτηκε στο 6ο τεύχος της ΚΟΜΕΠ του 2006
