Η σύγχρονη εργατική τάξη και το κίνημά της – Μέρος 5ο
Συνέχεια από το 4ο Μέρος
Η κατανόηση από το προλεταριάτο της ιστορικής αποστολής του δεν μπορεί να γίνει αυθόρμητα.
Στη βάση των ίδιων των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής αναπαράγεται η «στρεβλή συνείδηση», δηλαδή η συσκότιση των καπιταλιστικών σχέσεων και της ουσίας της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης.
Ιστορικά, το εργατικό κίνημα αναπτύχθηκε ξεχωριστά από τη θεωρία του σοσιαλισμού – κομμουνισμού.
Έτσι, για ένα χρονικό διάστημα, το εργατικό κίνημα ήταν περιορισμένο στα στενά όρια της οικονομικής πάλης μέσα στο σύστημα.
Η ανάπτυξη του μαρξισμού και η επιστημονική θεμελίωση του κομμουνισμού καθώς και η συνένωση με το εργατικό κίνημα οδήγησε στη διαμόρφωση του επαναστατικού κινήματος της εργατικής τάξης, στη χειραφέτηση του εργατικού κινήματος από την αστική ιδεολογία και πολιτική. Προϊόν της συνένωσης του μαρξισμού με το εργατικό κίνημα αποτελεί η διαμόρφωση του ΚΚ.
Ο Λένιν ήδη από 1899 υπογράμμιζε την αδιάρρηκτη σχέση επαναστατικής θεωρίας και εργατικού κινήματος που κατακτήθηκε με τη θεμελίωση του μαρξισμού:
«Ο προσανατολισμός του σοσιαλισμού προς τη συγχώνευση με το εργατικό κίνημα αποτελεί τη βασική υπηρεσία που πρόσφεραν ο Κ. Μαρξ και ο Φρ. Ενγκελς: Δημιούργησαν μια τέτοια επαναστατική θεωρία, που εξήγησε την ανάγκη αυτής της συγχώνευσης κι έβαλε το καθήκον στους σοσιαλιστές να οργανώσουν την ταξική πάλη του προλεταριάτου».[1]
Η ταξική πάλη – για να είναι ολοκληρωμένη ταξική πάλη, δηλαδή πάλη τάξης ενάντια σε τάξη – πρέπει πρώτ’ απ’ όλα να είναι πάλη επαναστατική.
Δηλαδή να στρέφεται όχι ενάντια στους χωριστούς κεφαλαιοκράτες, αλλά ενάντια στο σύνολο της τάξης των κεφαλαιοκρατών και της εξουσίας τους.
Το ΚΚ οργανώνει με τη δράση του τους εργάτες και μετατρέπει την αυθόρμητη πάλη τους ενάντια στους εκμεταλλευτές τους σε «πάλη ολόκληρης της τάξης, σε πάλη ενός καθορισμένου πολιτικού κόμματος για καθορισμένα πολιτικά και σοσιαλιστικά ιδανικά».[2]
Ο Λένιν υποστήριζε:
«…μόνο το πολιτικό κόμμα της εργατικής τάξης, δηλαδή το Κομμουνιστικό Κόμμα είναι σε θέση να συνενώσει, να διαπαιδαγωγήσει και να οργανώσει τέτοια πρωτοπορία του προλεταριάτου και όλης της εργαζόμενης μάζας, πρωτοπορία που είναι η μόνη ικανή να αντιταχθεί στις αναπόφευκτες μικροαστικές ταλαντεύσεις της μάζας αυτής,
στις αναπόφευκτες παραδόσεις και υποτροπές της επαγγελματικής στενότητας ή των επαγγελματικών προλήψεων μέσα στο προλεταριάτο και να καθοδηγήσει τη δράση όλου του προλεταριάτου στο σύνολό της, δηλαδή να το καθοδηγεί πολιτικά και μέσω του προλεταριάτου να καθοδηγεί όλες τις εργαζόμενες μάζες».[3]
Ανάμεσα στον οικονομικό και πολιτικό αγώνα δεν υπάρχει τείχος. Ο μαρξισμός συνέδεσε σε ένα αδιάρρηκτο σύνολο την οικονομική και πολιτική πάλη της εργατικής τάξης.[4]
Αυτό ισχύει πολύ περισσότερο σήμερα που είναι υπερώριμες οι υλικές προϋποθέσεις για το πέρασμα στην κοινωνική ιδιοκτησία των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής.
Στο σύγχρονο καπιταλισμό είναι πρωτοφανής η διάσταση που υπάρχει ανάμεσα στις δυνατότητες των σύγχρονων επιστημονικών και τεχνικών επιτευγμάτων για την ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών και τη μη ικανοποίησή τους.
Π.χ. Oι δυνατότητες αντισεισμικής θωράκισης από τη μια και τα εκατομμύρια των αστέγων και παράλληλα των «αδιάθετων» (απούλητων ή κατασχεμένων) σπιτιών από την άλλη λόγω κρίσης στην καπιταλιστική παραγωγή.
Αντικειμενικά σήμερα η ραγδαία όξυνση της βασικής αντίθεσης του καπιταλισμού επιβάλλει να μην ξεκόβεται ο οικονομικός αγώνας από τον πολιτικό, αλλά αντίθετα να βαθαίνει η ιδεολογική και πολιτική πάλη μέσα στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα.
Στην εποχή τους, οι Μαρξ και Ενγκελς ανέδειξαν στο Κομμουνιστικό Μανιφέστο ότι το κόμμα όχι μόνο αγωνίζεται για την επίτευξη των άμεσων σκοπών και συμφερόντων της εργατικής τάξης, αλλά ότι:
«Στο σημερινό κίνημα εκπροσωπούν ταυτόχρονα το παρόν και το μέλλον του κινήματος».[5]
Στη σημερινή εποχή, εποχή του μονοπωλιακού καπιταλισμού, εποχή των σοσιαλιστικών επαναστάσεων, αυτή η θέση αποκτά ιδιαίτερη σημασία.
Για να μπορεί η εργατική τάξη όχι μόνο να διεξάγει με συνέπεια και αποτελεσματικότητα την πάλη για τα οικονομικά της αιτήματα, αλλά – και το σπουδαιότερο – για να πραγματοποιήσει τους μεγάλους τελικούς σκοπούς της, πρέπει να διεξάγει ολοκληρωμένο ιδεολογικοπολιτικό αγώνα που μόνο το ΚΚ μπορεί να οργανώνει, να προσανατολίζει, να διευθύνει.
Αυτό πραγματοποιείται από τα μέλη του ΚΚ, αλλά και μέσω της αυτοτελούς δράσης του Κόμματος μέσα στο συνδικαλιστικό κίνημα. Είναι δε μοναδικός αυτός ο ρόλος για τα μέλη του ΚΚ, ανεξάρτητα από τη δομή και το συσχετισμό δυνάμεων στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα.
Τα συνδικάτα, ως μορφή οργάνωσης της εργατικής τάξης, προηγούνταν ιστορικά από την ίδρυση των εργατικών κομμάτων. Τα συνδικάτα αποτελούν οργανώσεις της οικονομικής πάλης της εργατικής τάξης.
Στα συνδικάτα λοιπόν, σε αντίθεση με το ΚΚ, συμμετέχουν εργατικές μάζες με διαφορετικό επίπεδο συνείδησης και προφανώς με διαφορετικές ιδεολογικές και πολιτικές επιρροές – αντιλήψεις.
Οπως ήδη αναφέρθηκε εισαγωγικά, στα συνδικάτα εντείνεται η αστική επιρροή από την εποχή που διαμορφώθηκαν εργατικά αστικά κόμματα.
Αν και τα συνδικάτα από τη φύση τους δεν μπορούν να χαράσσουν αυτοτελώς πολιτική, η δράση τους αντικειμενικά έχει πολιτικά χαρακτηριστικά. Ανάλογα με το συσχετισμό κυριαρχεί σε αυτά είτε η αστική πολιτική είτε η εργατική.
Π.χ. με τη στάση των ηγεσιών της ΓΣΕΕ και της ΑΔΕΔΥ που από τη δεκαετία του 1990 στήριξαν και συνεχίζουν να στηρίζουν την πολιτική των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων, περιορίζοντας τις «διεκδικήσεις» σε ψίχουλα για τους εργαζόμενους,
αυτές οι συνδικαλιστικές οργανώσεις έγιναν στηρίγματα της αντεργατικής πολιτικής, έχασαν τον ταξικό τους χαρακτήρα, έστω ως εργατικές οργανώσεις για μαχητική υπεράσπιση των όρων πώλησης της εργατικής δύναμης στο κεφάλαιο.
Μετατράπηκαν σε φορείς ενσωμάτωσης των εργατικών μαζών που τις ακολουθούν. Αυτή η εξέλιξη είναι προϊόν μακρόχρονης διάβρωσης του εργατικού κινήματος από παλιά και νέα οπορτουνιστικά ρεύματα.
Είναι προϊόν του γεγονότος ότι κόμματα με εργατικές ρίζες, έχοντας την πλειοψηφία σε ανώτερα συνδικαλιστικά όργανα, τα μετέτρεψαν σε στυλοβάτες της αστικής πολιτικής, έδωσαν νέες δυνατότητες σε αστικά φιλελεύθερα κόμματα να αυξήσουν την επιρροή τους στο συνδικαλιστικό κίνημα (π.χ. της ΝΔ στην Ελλάδα).
Σήμερα από κοινού καλλιεργούν αυταπάτες ότι υπάρχει φιλολαϊκή διέξοδος από την κρίση, ότι υπάρχει φιλολαϊκή εκδοχή της ΕΕ.
Οι κομμουνιστικές δυνάμεις μαζί με τις συνεργαζόμενες μέσω του ΠΑΜΕ πρέπει να ανοίξουν μέτωπο σε όλη αυτή την αποπροσανατολιστική παρέμβαση χειραγώγησης.
Οι ταξικά προσανατολισμένες δυνάμεις θέτουν στόχους πάλης και αιτήματα για την αντιμετώπιση άμεσων αναγκών των μισθωτών – συνταξιούχων – των οικογενειών τους, που διαμορφώνουν ένα συνεκτικό διεκδικητικό πλαίσιο που έρχεται σε σύγκρουση με την κερδοφορία του κεφαλαίου, όπως τα αιτήματα για:
- Πλήρη – σταθερή εργασία
- 7ωρο – 5ημερο – 35ωρο
- Κατάργηση των ελαστικών μορφών απασχόλησης και πάγωμα των απολύσεων
- Κατάργηση της φορολογίας στα είδη πλατιάς λαϊκής κατανάλωσης και τα καύσιμα
- Μείωση των επιτοκίων για στεγαστικά και καταναλωτικά δάνεια των εργαζομένων και την κατάργηση του ανατοκισμού
- Το πάγωμα όλων των δανείων των ανέργων
- Την αποκλειστικά δημόσια και δωρεάν Υγεία – Πρόνοια και Παιδεία με κατάργηση κάθε επιχειρηματικής δραστηριότητας
- Επίδομα ανεργίας στο 80% του κατώτερου μισθού χωρίς καμιά προϋπόθεση
- Σύνταξη στα 60 χρόνια για τους άνδρες και στα 55 χρόνια για τις γυναίκες κ.ά.
Το ταξικά συνεπές συνδικαλιστικό εργατικό κίνημα πρέπει να αποκαλύψει, να απορρίψει τις σκόπιμα παραπλανητικές απόψεις αυτών των ηγεσιών περί:
«εθνικών παραγωγικών στόχων και προβλημάτων παραγωγικότητας, ανταγωνιστικότητας» κλπ., «συναίνεσης για την έξοδο από την κρίση», αναζήτησης «ρυθμίσεων εξυγίανσης, εξανθρωπισμού του καπιταλισμού», απόψεις που «δαιμονοποιούν» το φιλελευθερισμό μόνο και μόνο για να σώσουν τον καπιταλισμό.
Η δράση των αστικών και οπορτουνιστικών δυνάμεων μέσα στο συνδικαλιστικό κίνημα της εργατικής τάξης συνιστά πολιτικό ρεύμα με στόχο τη χειραγώγηση της συνείδησης της εργατικής τάξης.
Είναι το κύριο εμπόδιο για να μαζικοποιηθεί το συνδικαλιστικό εργατικό κίνημα, για να δυναμώσει ο ταξικός πόλος στις γραμμές του και για ν’ απομονωθεί ο κυβερνητικός – εργοδοτικός συνδικαλισμός.
Ολοκληρώνεται με το 6ο Μέρος
Σημειώσεις:
[1]. Β. Ι. Λένιν: «Απαντα», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», τ. 4, σελ. 250 – 251.
[2]. Στο ίδιο,σελ. 192 – 193.
[3]. Β. Ι. Λένιν: «Απαντα», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», τ. 43, σελ. 94.
[4]. Β. Ι. Λένιν: «Απαντα», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», τ. 4, σελ. 173 – 174.
[5]. Μαρξ – Ενγκελς: «Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», σελ. 67.
Κείμενο της Ιδεολογικής Επιτροπής της Κ.Ε. του ΚΚΕ
που δημοσιεύτηκε σε ΚΟΜΕΠ και Ριζοσπάστη σε έξι μέρη.
Το 5ο Μέρος εδώ