Η σύγκρουση φασιστών – κομμουνιστών στον Μεσοπόλεμο (Β’ Μέρος)
Και η «θολή» ταξική ματιά ενός αστού δημοσιολόγου
Συνέχεια από το Α’ Μέρος
Οι «αντιφασιστικές ενώσεις αυτοάμυνας» που συγκροτήθηκαν στην εργατική τάξη της Ελλάδας με πρωτοβουλία του ΚΚΕ, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι δολοφονικές επιθέσεις των φασιστών, ήταν σε μεγάλο βαθμό αντίστοιχες των οργανώσεων του «Κόκκινου Μετώπου» που συγκροτήθηκαν στη Γερμανία με πρωτοβουλία του ΚΚΓ.
Απόγειο και παρακμή
Τον Ιούνη του 1933 η Εθνική Ένωσις Ελλάς (ΕΕΕ) αποφάσισε την «κάθοδο» στην Αθήνα, σε μια «μουσολινικού» τύπου πορεία «πανελλήνιου εθνικού συναγερμού».
Με αυτήν η ΕΕΕ «αποσκοπούσε στην «επιβολή της κοινωνικής ειρήνης και του κράτους προνοίας», αλλά κυρίως στον παραμερισμό των κομμουνιστών και των άλλων «αντεθνικών στοιχείων»…».[1]
Έτσι, στις 24 – 25 Ιούνη, 1.000 και πλέον Τριεψελίτες και Αλκιμοι μεταφέρθηκαν με δύο ειδικά ναυλωμένα τρένα στην Αθήνα.
Ο «Ριζοσπάστης» έγραφε:
«1.000 θρασύδειλα καθάρματα, 1.000 απεργοσπάστες, εμπρηστές, δολοφόνοι και συμμορίτες με τα τενεκεδένια κράνη τους, θέλουν να παρελάσουν μέσα από τους δρόμους της Αθήνας. 80.000 δραχμές διέθεσε ο βενιζελικός δήμαρχος Βαμβακάς και ψήφισαν, μαζί μ’ αυτόν, και οι «λαϊκοί» δημοτικοί σύμβουλοι της Θεσσαλονίκης, τη στιγμή που οι άνεργοι δεν έχουν ψωμί, στέγη και αργοπεθαίνουν στις εργατικές συνοικίες και τους συνοικισμούς.
Άφθονο χρήμα σπαταλήθηκε από τους καπνεμπόρους και μεγαλοτραπεζίτες, βγαλμένο από το αίμα του εργαζόμενου λαού, για τη συστηματική οργάνωση και την επιτυχία της φασιστικής αυτής πρόκλησης. 100.000 δραχμές χορηγήθηκαν κατ’ εντολή των υπουργών Σαγιά και Ράλλη…
Όπλα και εξοπλισμοί, 30 βαγόνια διατέθηκαν δωρεάν στα φασιστικά καθάρματα από το Γενικό Επιτελείο και την κυβέρνηση… Δεν υπάρχει παρά μία και μόνη δύναμη που μπορεί να μεταβάλει σε συντρίμμια τα δολοφονικά καθάρματα, τους συμμορίτες των ΕΕΕ: Η δύναμη της προλεταριακής γροθιάς…».[2]
Παραμονές της άφιξής τους στην πρωτεύουσα, διενεργήθηκαν δεκάδες συλλήψεις στις εργατογειτονιές της Αθήνας και του Πειραιά.
Τριεψελίτες, μαζί με αστυνομικούς και χαφιέδες, εξαπέλυσαν όργιο τρομοκρατίας, με γκλομπς και περίστροφα, τραμπουκίζοντας και ξυλοκοπώντας τους εργάτες.
Ο «Ριζοσπάστης» που καλούσε τους εργάτες της Αθήνας και του Πειραιά σε συναγερμό, έγραφε:
«Δεν φτάνει η σημερινή πείνα, η δυστυχία, η μαύρη απόγνωση που σας έχουν καταδικάσει όλα τα κεφαλαιοκρατικά κόμματα… Σήμερα οργανώνουν τρομοκρατικές συμμορίες από πουλημένα αποβράσματα για να πνίξουν τη φωνή σας για ψωμί – δουλειά, για να σας οδηγήσουν σε ακόμα μεγαλύτερο όλεθρο, πείνα και σκλαβιά. Εργαζόμενοι! Όλοι στους δρόμους!».
Στη Λάρισα, οι εργάτες «υποδέχτηκαν» τα τρένα που μετέφεραν τους Τριεψελίτες με πέτρες.[3]
Στις 25/6 η Αθήνα:
«Παρουσίαζε όψη αληθινού στρατοπέδου. Τα γραφεία του «Ριζοσπάστη» κατελήφθησαν, ενεργήθηκαν πάνω από 200 συλλήψεις. Οι δρόμοι της Αθήνας βάφτηκαν και πάλι από αίμα εργατικό από τους κανιβάλους της Ασφάλειας και τους δολοφόνους συμμορίτες που βαρούσαν στο ψαχνό».
Τριεψελίτες και Άλκιμοι, παραταγμένοι στρατιωτικά σε φάλαγγες, παρήλασαν στο κέντρο της Αθήνας, καταλήγοντας στο μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη.
Στην τελετή που ακολούθησε παρέστησαν, μεταξύ άλλων, ο πρόεδρος της Γερουσίας Στ. Γονατάς (βενιζελικός στρατιωτικός και πολιτικός –από τους επικεφαλής του αποτυχημένου βενιζελικού πραξικοπήματος το 1935), ο υπουργός Εσωτερικών Ι. Ράλλης (κατοπινός δοσίλογος πρωθυπουργός και οργανωτής των Ταγμάτων Ασφαλείας), ο υπουργός Δικαιοσύνης Σπ. Ταλιαδούρος και πολλοί άλλοι αστοί βουλευτές.
Τους Άλκιμους ευλόγησε ο Μητροπολίτης Βέροιας Πολύκαρπος.
Στον Πειραιά η ΕΕΕ πραγματοποίησε λαμπαδηφορία (αντίστοιχη των Ταγμάτων Εφόδου στη Γερμανία).[4]
Η σύγκρουση φασιστών – κομμουνιστών στον Μεσοπόλεμο
Από την άλλη μεριά:
«Οι προλετάριοι της Αθήνας διαδήλωσαν όλη την ημέρα στους δρόμους της Αθήνας, πάλεψαν ηρωικά με τις ανώτερες αστυνομικές δυνάμεις και τα φασιστικά καθάρματα.
Τα τενεκεδένια κράνη και οι άλκιμοι νεανίες, παρόλο που ήταν κάτω από την προστασία της Αστυνομίας, τράπηκαν σε φυγή μπροστά στην αποφασιστικότητα των εργατών».
Μόνο στο κέντρο, Αστυνομία και Τριεψελίτες έριξαν πάνω από 100 πυροβολισμούς, με αποτέλεσμα το θάνατο του εργάτη Π. Θωμόπουλου και τον τραυματισμό πολλών άλλων.
Οι συγκρούσεις και οι διαδηλώσεις κράτησαν μέχρι αργά το βράδυ.
Την επόμενη μέρα οι Τριεψελίτες αναχώρησαν άρον άρον, με τους εργάτες να τους καταδιώκουν μέχρι και το σταθμό Λαρίσης.
Η Αστυνομία επέρριψε την ευθύνη για τα επεισόδια στους κομμουνιστές, ισχυριζόμενη μάλιστα πως εκείνοι ήταν που πυροβόλησαν εναντίον τους.
Στο πλευρό των ΕΕΕ έσπευσαν επίσης πολλές αστικές εφημερίδες, όπως η «Καθημερινή», το «Ελεύθερο Βήμα», κ.ά.[5]
Το 1933 – 1934 το Κομμουνιστικό Κόμμα συνέχισε να δίνει ήρωες στην πάλη της εργατικής τάξης κατά του φασισμού.
Μόνο σε δύο εκθέσεις της βρετανικής πρεσβείας στις 27/1/1934 και στις 14/1/1935, όπου αναφέρονταν περιστατικά συγκρούσεων μεταξύ της ΕΕΕ και του ΚΚΕ, καταγράφονταν 3 κομμουνιστές νεκροί και πάνω από 12 τραυματίες.[6]
Παραμονές της δικτατορίας Μεταξά η οργάνωση είχε πια παρακμάσει και σχεδόν διαλυθεί.
Σε αυτό συνέβαλε τα μέγιστα η ανάπτυξη του ταξικού εργατικού κινήματος. Καταλυτικά όμως επέδρασε και η άρση της υποστήριξης της αστικής τάξης (στην ίδια και άλλες παρεμφερείς οργανώσεις), καθώς προσανατολιζόταν πλέον σε άλλες, συνολικότερες λύσεις στα προβλήματα και τις προκλήσεις που είχε να αντιμετωπίσει.
Ενόψει της επιβολής ανοιχτής δικτατορίας του κεφαλαίου (δικτατορία Μεταξά), η χρησιμότητα- αποτελεσματικότητα οργανώσεων όπως η ΕΕΕ στην αστική τάξη ως «ομάδων κρούσης» είχε παρέλθει.
Η οργάνωση ανασυστάθηκε στη συνέχεια από τις δυνάμεις κατοχής «με αντικειμενικόν σκοπόν την δίωξιν των ανταρτών» (του ΕΛΑΣ), διαπράττοντας – κατά τη Διεύθυνση Ειδικών Υπηρεσιών Πολέμου:
«πλείστες βαρβαρότητες και εγκλήματα, εκβιασμούς, βιασμούς».[7]
Αντί επιλόγου…
Η εξίσωση κομμουνισμού και φασισμού από τον κ. Πρετεντέρη μέσα από την αναφορά του σε πανομοιότυπες – δήθεν – παραστρατιωτικές δολοφονικές πρακτικές στη μεσοπολεμική Γερμανία (με κοινό μάλιστα θύμα τη δημοκρατία) δεν είναι προϊόν απλής ιστορικής άγνοιας αλλά συνειδητής διαστρέβλωσης, με σαφή πολιτική σκοπιμότητα.
Τα Τάγματα Εφόδου των ναζί δεν απείλησαν ποτέ την «αστική δημοκρατία» της Βαϊμάρης, την εξουσία δηλαδή του κεφαλαίου.
Τουναντίον, της προσέφεραν ανεκτίμητες υπηρεσίες, λειτουργώντας συμπληρωματικά στις επίσημες κατασταλτικές αρχές κατά του εργατικού κινήματος (ιδιαίτερα στο ξέσπασμα της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης).
Γι’ αυτό και χρηματοδοτήθηκαν αδρά από διάφορους κύκλους της γερμανικής βιομηχανίας, όπως στοιχειοθετήθηκε κατηγορηματικά και λεπτομερώς στη «Δίκη των Βιομηχάνων» της Νυρεμβέργης.
Γι’ αυτό και δεν τέθηκαν εκτός νόμου, όπως συνέβη αντίστοιχα με το «Κόκκινο Μέτωπο».
Η αστική κοινοβουλευτική δημοκρατία της Βαϊμάρης καταλύθηκε από την ίδια την αστική τάξη της Γερμανίας, όταν έπαψε να την εξυπηρετεί ως μορφή κρατικής διαχείρισης.
Χωρίς τη στήριξη του γερμανικού κεφαλαίου, ο Χίτλερ δεν θα είχε ανέλθει ποτέ στην εξουσία.
Το «Κόκκινο Μέτωπο», από την άλλη μεριά, δεν ήταν καν παραστρατιωτική οργάνωση, όπως τα Τάγματα Εφόδου.
Συστάθηκε για την περιφρούρηση συγκεντρώσεων – εκδηλώσεων του Κομμουνιστικού Κόμματος και των συνδικάτων από τις συχνότατες δολοφονικές επιθέσεις των «επίσημων» και «ανεπίσημων» κατασταλτικών μηχανισμών.
Ήταν οργάνωση καθαρά αμυντικού χαρακτήρα με ευρεία εργατική σύνθεση, το 1929 μόλις το 1/3 των μελών της ήταν οργανωμένοι κομμουνιστές.
Η μεγάλη πλειοψηφία ήταν απλοί εργάτες, ενώ στις γραμμές της υπήρχαν ακόμα και μέλη του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος.
Η διάλυσή της το 1929 (από την κυβερνώσα τότε σοσιαλδημοκρατία) όχι μόνο άφησε εκτεθειμένη την εργατική τάξη της Γερμανίας στο τρομοκρατικό όργιο των ναζί εν καιρώ καπιταλιστικής κρίσης, αλλά έδωσε και χώρο στους δεύτερους να γιγαντωθούν, από μια σχετικά μικρή οργάνωση που ήταν τότε.
Δεν υπάρχουν –ποτέ δεν υπήρξαν– δύο ένοχα άκρα και στη μέση μια αθώα δημοκρατία, κ. Πρετεντέρη.
Υπάρχουν δύο κόσμοι σε αδυσώπητη όσο και αντικειμενική αντίθεση μεταξύ τους: Των εκμεταλλευτών και των εκμεταλλευομένων.
«Παιδί» των πρώτων είναι ο φασισμός – ναζισμός. Πολιτική πρωτοπόρα οργάνωση των δεύτερων είναι το Κομμουνιστικό Κόμμα. Από αυτήν την άποψη στέκονται πράγματι αντίθετα.
Σημειώσεις:
[1]. Χονδροματίδης Ι: «Η μαύρη σκιά στην Ελλάδα», εκδ. «Περισκόπιο», Αθήνα, 2001, σελ. 16.
[2]. «Νέος Ριζοσπάστης», 24/6/1933.
[3]. «Νέος Ριζοσπάστης», 25/6/1933.
[4]. «Νέος Ριζοσπάστης», 26/6/1933.
[5]. «Νέος Ριζοσπάστης», 26/6/1933, 27/6/1933.
[6]. Greece: Communism, Report for Second Half Year 1933 και 1934, FO286/1123 (PRO).
[7]. ΓΕΣ, Αρχεία Εθνικής Αντίστασης (1941-1944), τ. 7, εκδ. ΓΕΣ/ΔΙΣ, Αθήνα, 1998, σελ. 544-545.
Αναστάσης Γκίκας
Μέλος του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ
Πηγή: Ριζοσπάστης.
