Πανδημία Covid-19: Πρόληψη ή θεραπεία; (Μέρος Β')

Πανδημία Covid-19: Πρόληψη ή θεραπεία; (Μέρος Β’)

Όταν λέμε πρόληψη, απαιτούμε πραγματική και ολόπλευρη προσέγγιση

Από αρχαιοτάτων χρόνων, είχε γίνει κτήμα της ανθρώπινης λογικής ότι η πρόληψη είναι καλύτερη και σημαντικότερη από τη θεραπεία.

Και όμως, σήμερα, στον 21ο αιώνα και ενώ οι λοιμωξιολόγοι προειδοποιούν για ένα βαρύτερο 3ο κύμα της πανδημίας μετά τις γιορτές, η κυβέρνηση δεν ασχολείται με την πραγματική πρόληψη της Covid-19, αλλά βαφτίζει «πρόληψη» μονάχα την ατομική ευθύνη.

Το παραμύθι περί «ενισχυμένου» συστήματος Υγείας καταρρέει με πάταγο

Για την πραγματική πρόληψη είναι αναγκαία η ολόπλευρη προσέγγιση του ανθρώπου και όχι το μηχανιστικό «κομμάτιασμά» του.

Είναι γνωστό ότι το στρες και η κατάθλιψη καταστέλλουν το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού και μας κάνουν ευάλωτους σε λοιμώξεις και άλλα νοσήματα, όπως αυτά του καρδιαγγειακού ή μεταβολικά νοσήματα (παχυσαρκία, διαβήτης κ.ο.κ.).

Αν αναλογιστούμε την πολύ άσχημη κατάσταση που βιώνει ο λαός εν μέσω καραντίνας, με τις απολύσεις, τα χρέη που τον πνίγουν κ.ο.κ., αντιλαμβανόμαστε πόσο ευάλωτος μπορεί να είναι.

Αντίστοιχα αποτελέσματα έχουν και η σωματική και ψυχική κόπωση από την υπερεργασία, ο κακός ύπνος, αλλά και η κακή διατροφή, όπως για παράδειγμα συμβαίνει με τους υγειονομικούς, λόγω των διαχρονικά τεράστιων ελλείψεων σε προσωπικό.

Παρόμοιες επιπτώσεις έχουν και οι συνθήκες ζωής του ανθρώπου (στέγαση, θέρμανση κ.λπ.).

Είναι ευρέως γνωστό ότι τα μεγαλύτερα ποσοστά θανάτων από Covid-19 παρουσιάζονται στα φτωχότερα λαϊκά στρώματα, σε ανέργους, σε μειονότητες κ.ο.κ. με κακές συνθήκες διαβίωσης.

Στα φτωχότερα αυτά λαϊκά στρώματα αντιστοιχούν στοιχειώδεις – ανεπαρκέστατες παροχές σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, με αποτέλεσμα ένα χειρότερο επίπεδο υγείας γενικότερα.

Ολοι οι παραπάνω παράγοντες προϋπήρχαν της πανδημίας και επιδεινώθηκαν σημαντικά λόγω αυτής.

Ενα άλλο σημαντικότατο κομμάτι της πρόληψης είναι η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας. Πλέον, γνωρίζουμε ότι οι ασθενείς με καρδιαγγειακά νοσήματα, διαβήτη, παχυσαρκία, νοσήματα του αναπνευστικού, καρκίνο κ.ο.κ., είναι υψηλού κινδύνου και έχουν χειρότερη πρόγνωση.

Ωστόσο, εν μέσω πανδημίας, το σύστημα Υγείας έχει μετατραπεί σε μιας νόσου.

Ετσι, πάρα πολλοί ασθενείς με τέτοια νοσήματα έχουν καθυστερήσει ή ακόμη και διακόψει την παρακολούθησή τους στα εξωτερικά ιατρεία των νοσοκομείων και καθίστανται ακόμη πιο ευάλωτοι στην Covid-19 ή στο νόσημα από το οποίο πάσχουν.

Ενα καλά οργανωμένο και στελεχωμένο σύστημα ΠΦΥ θα μπορούσε (και θα έπρεπε) να καλύπτει αυτούς τους ασθενείς, οι οποίοι παραμένουν αβοήθητοι, εκτός αν έχουν χρήματα για να καταφύγουν στον ιδιωτικό τομέα.

Δυστυχώς, τέτοια παραδείγματα έχουμε πάρα πολλά, ήδη από το 1ο κύμα της πανδημίας.

Επίσης, ένα καλά οργανωμένο σύστημα ΠΦΥ θα μπορούσε να παρακολουθεί τους ασθενείς με Covid-19 ακόμη και στο σπίτι τους, εντοπίζοντας νωρίς την επιδείνωσή τους και παρεμβαίνοντας έγκαιρα θεραπευτικά ή παραπέμποντάς τους στο νοσοκομείο, βελτιώνοντας έτσι τις πιθανότητές τους για ίαση.

Ή θα μπορούσε, με τη χρήση εξειδικευμένων (αλλά εύκολα υπολογίσιμων) κριτηρίων, να εντοπίσει τους ασθενείς υψηλού κινδύνου και να τους χειριστεί αναλόγως.

Με μία τέτοια αντιμετώπιση θα αποτρεπόταν και η υπερφόρτωση των νοσοκομείων.

Αντίστοιχα, θα μπορούσαμε να εντοπίσουμε άτομα υψηλού κινδύνου λόγω περιβαλλοντικών ή άλλων συνθηκών^[1] και να παρέμβουμε έγκαιρα, πριν από τη δημιουργία εστιών μόλυνσης και υπερμετάδοσης.

Επιπρόσθετα, με την εφαρμογή μαζικών δωρεάν ελέγχων για Covid-19 θα μπορούσαμε να έχουμε πολύ καλή και διαρκώς ενημερωμένη επιδημιολογική επιτήρηση, ώστε να εντοπίζουμε εγκαίρως την όποια αρχόμενη τοπική αύξηση κρουσμάτων και να την αντιμετωπίζουμε εν τη γενέσει της.

Δυστυχώς, όμως, για την πολιτική που εφαρμόζουν όλα αυτά τα χρόνια στην Υγεία, τόσο οι ελληνικές κυβερνήσεις, όσο και η ΕΕ, η ΠΦΥ αντιμετωπίζεται ως κόστος, το οποίο πρέπει να περικοπεί και να μετακυληθεί στις τσέπες των (εν δυνάμει) ασθενών.

Η ΠΦΥ θα μπορούσε να προσφέρει πάρα πολλά και να σώσει πραγματικά ανθρώπινες ζωές, ιδίως –αλλά όχι μόνο– στην περίοδο της πανδημίας.

Ωστόσο, η κυβέρνηση φρόντισε, στον κρατικό προϋπολογισμό για την Υγεία το 2021, να περικόψει από την ήδη υποχρηματοδοτούμενη ΠΦΥ επιπλέον 96 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2020.

Τέλος, δεν πρέπει να ξεχνάμε και τα μέτρα προστασίας που θα πρέπει να εφαρμόζονται και να τηρούνται σωστά και εκτενώς (αποστάσεις, μάσκες κλπ.).

Ωστόσο, ο συνωστισμός στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, ο συνωστισμός στις σχολικές αίθουσες, η μη χορήγηση από τους εργοδότες μέσων προστασίας στους μεγάλους χώρους δουλειάς (βλέπε Δυτική Αττική) είναι πρωτίστως ευθύνη των αρμόδιων υπουργείων και της κυβέρνησης.

Βλέπουμε φως στην άκρη του τούνελ;

Οι τελευταίες εξελίξεις γύρω από τα εμβόλια προκαλούν μια συγκρατημένη αισιοδοξία σχετικά με την αντιμετώπιση της πανδημίας.

Ωστόσο, για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, πρέπει να υπάρξει μια σοβαρή και ολόπλευρη προσέγγιση του ζητήματος.

Αφενός, να αξιοποιηθούν τα όποια φάρμακα έχουμε ή μπορεί να αναπτύξουμε. Αφετέρου, με τον εμβολιασμό αλλά και την εφαρμογή μιας σειράς άλλων μέτρων πρόληψης.

Είναι επιτακτική ανάγκη, έστω και τώρα, στο «και πέντε», η κυβέρνηση να αναλάβει τις τεράστιες ευθύνες της και να σταματήσει να κρύβεται πίσω από το αφήγημα τού «δεν γνωρίζαμε»…

Η όλη πείρα μας από την πανδημία και τη διαχείρισή της μέχρι τώρα σε παγκόσμιο επίπεδο, μας δείχνει τις τεράστιες δυνατότητες που έχουν η επιστήμη και η τεχνολογία σήμερα.

Συνάμα, όμως, μας δείχνει και το πόσο αυτές οι δυνατότητες φρενάρονται μέσα στο πλαίσιο του κοινωνικοοικονομικού συστήματος που ζούμε, του καπιταλισμού.

Η Υγεία, το Φάρμακο, το εμβόλιο αποτελούν εμπορεύματα και άρα πηγή κέρδους για τις φαρμακευτικές και άλλες καπιταλιστικές επιχειρήσεις.

Η ανταγωνιστικότητα, το κέρδος, η κατοχύρωση της «πατέντας» αποτελούν εχθρό της επιστημονικής συνεργασίας, ώστε όλες οι διαθέσιμες επιστημονικές και τεχνολογικές δυνάμεις να δουλεύουν μαζί, αξιοποιώντας όλη την υπάρχουσα γνώση για έναν κοινό σκοπό.

Αντ’ αυτού, η επιστημονική γνώση αποκρύπτεται και «προστατεύεται» μέσω της πατέντας, ενώ το κάθε εργαστήριο δουλεύει ανταγωνιστικά με τα υπόλοιπα.

Επίσης, βλέπουμε να δαπανώνται τεράστια ποσά μόνο για περιπτώσεις που αναμένεται ακόμη μεγαλύτερο κέρδος.

Οταν όμως ο «ενδιαφερόμενος» πληθυσμός είναι μικρός ή φτωχός, η έρευνα και η παραγωγή ματαιώνονται, διότι δεν υπάρχει το οικονομικό κίνητρο.

Ή εάν υπάρχει αποτέλεσμα της έρευνας, αυτό μένει στα «συρτάρια» μέχρι να αποκτήσει οικονομικό ενδιαφέρον η παραγωγή του (π.χ. ανάπτυξη εμβολίων για τον Έμπολα ή τον MERS κλπ.).

Βέβαια, όποιο φάρμακο ή εμβόλιο κι αν παραχθεί και αποδειχτεί ασφαλές και αποτελεσματικό, αποτελεί ένα όπλο για την ανθρωπότητα. Κι εμείς ως υγειονομικοί, που βιώνουμε την πανδημία από τα «μέσα», δεν μπορούμε παρά να αξιοποιήσουμε στο έπακρο τα όπλα αυτά.

Ταυτόχρονα, όμως, να παλεύουμε για ένα σύστημα στο οποίο η επιστήμη και η τεχνολογία θα αξιοποιούνται για να προασπίζουν την Υγεία, που θα υπηρετεί καθολικά και δωρεάν τις σύγχρονες ανάγκες του λαού: Τον σοσιαλισμό – κομμουνισμό.

Αυτό είναι το «φως στο τούνελ» από την πλευρά των λαϊκών συμφερόντων, σε αντιπαράθεση με την «επιστροφή της κανονικότητας» της κυβέρνησης, υπέρ του κεφαλαίου και κατά των λαϊκών αναγκών.