Μύθοι και αλήθειες για την ιδιωτικοποίηση της επικουρικής Ασφάλισης
Σχέδιο νόμου για το Ασφαλιστικό: Μια ματιά σε βασικά επιχειρήματα της κυβέρνησης που καταρρίπτονται, αποδεικνύοντας το μέγεθος της επίθεσης ειδικά στους νέους εργαζόμενους
Δεν υπάρχει ψέμα που να μην έχει επιστρατεύσει η κυβέρνηση, στην προσπάθειά της να παραπλανήσει τους ασφαλισμένους, παλιούς και νέους, και να κρύψει τις επικίνδυνες συνέπειες της ιδιωτικοποίησης των επικουρικών συντάξεων, μέσα από την εφαρμογή του κεφαλαιοποιητικού συστήματος.
Θυμίζουμε ότι το σχετικό αντιασφαλιστικό νομοσχέδιο βρίσκεται σε διαβούλευση, με την κυβέρνηση να επιχειρεί να το παρουσιάσει σαν έναν ακόμα «εκσυγχρονισμό» που ολοκληρώνει τα χτυπήματα προηγούμενων κυβερνήσεων, με πιο εμβληματικές τις αλλαγές που επέφερε ο νόμος Κατρούγκαλου του Σύριζα και στη συνέχεια η περαιτέρω θωράκισή των αναδιαρθρώσεων με τον νόμο Βρούτση.
Καταγράφοντας λοιπόν μερικούς από τους μύθους που διακινεί η κυβέρνηση για να καλλιεργήσει τον εφησυχασμό γύρω από τις αντιδραστικές αλλαγές που προωθεί, έχουμε και λέμε:
1ος Μύθος: Με τον «ατομικό κουμπαρά» οι νέοι κάνουν κουμάντο στις αποταμιεύσεις τους, αποκτούν εμπιστοσύνη στο ασφαλιστικό σύστημα, αντιμετωπίζεται η μαύρη εργασία.
Η αλήθεια: Οι «ατομικοί κουμπαράδες» δεν θα βρίσκονται στα χέρια των νέων ασφαλισμένων, αλλά στα χέρια των ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιρειών.
Κουμάντο στις εισφορές τους και με το αζημίωτο θα κάνουν οι τζογαδόροι των χρηματιστηρίων και οι «ειδικοί» της αγοράς.
Οπως δείχνει και η διεθνής εμπειρία, με τα εκατομμύρια των εργαζομένων που «έμειναν στον άσο», χάνοντας τις εισφορές και τους κόπους μιας ζωής, οι μελλοντικές τους συντάξεις θα γίνουν έρμαια των χρηματιστηριακών παιχνιδιών, με οδυνηρές συνέπειες.
Επιπλέον, αυτό που η κυβέρνηση παραπλανητικά ονομάζει «αποταμιεύσεις», είναι οι εισφορές που βγαίνουν με ιδρώτα και αυτές εξαρτώνται από τον μισθό και γενικά από το εισόδημα του ασφαλισμένου, αν πρόκειται για αυτοαπασχολούμενο, αγρότη κλπ.
Η συμπίεση επομένως των μισθών και των εισοδημάτων οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε μικρότερες εισφορές, άρα και σε μικρότερες συντάξεις.
Κι αυτό ισχύει είτε τα συστήματα είναι αναδιανεμητικά, είτε κεφαλαιοποιητικά (ιδιωτικά).
— Ποιες λοιπόν «αποταμιεύσεις» μπορούν να δημιουργήσουν μισθοί των 300 και 400 ευρώ στους οποίους έχει καταδικαστεί η νέα γενιά;
— Ποιες εισφορές μπορούν να δίνουν οι μερικώς απασχολούμενοι, οι νέοι που υποχρεώνονται σε μεγάλα διαστήματα ανεργίας και πιάνουν δουλειά μετά τα τριάντα τους χρόνια;
Και τέλος, ένα σύστημα στο οποίο εισφορές και σύνταξη είναι «στον αέρα», καμία εμπιστοσύνη δεν μπορεί να προκαλέσει.
Αντίθετα, αποξενώνει όλο και περισσότερο τους ασφαλισμένους, η Κοινωνική Ασφάλιση μετατρέπεται σε «χρηματιστηριακό παίγνιο» και παύει να είναι κρατική ευθύνη και υποχρέωση, μετατρέπεται σε «ατομική υπόθεση».
Οσο για τη «μαύρη εργασία», πάει πολύ αυτοί που έχουν νομιμοποιήσει το εργοδοτικό ξεσάλωμα να φορτώνουν την ευθύνη στους ίδιους τους νέους και στον κοινωνικό χαρακτήρα της Ασφάλισης.
2ος Μύθος: Τα αποθεματικά των «ατομικών κουμπαράδων», που θα μετατραπούν σε επενδύσεις, θα φέρουν «νέες, καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας, κάτι που συμφέρει τη νέα γενιά».
Η αλήθεια: Καταρχήν, ο ισχυρισμός αυτός αποτελεί ομολογία ότι βλέπουν τις εισφορές των νέων ως εργαλείο της καπιταλιστικής ανάπτυξης και κερδοφορίας, με τζάμπα χρήμα για τους ομίλους.
Είναι χαρακτηριστικές άλλωστε οι θέσεις της ΕΕ, όπου διαβάζουμε ότι «ο τομέας των ασφαλίσεων και των συντάξεων θα είναι ζωτικής σημασίας για την υλοποίηση των φιλοδοξιών της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας».
Δεύτερον, τα λεγόμενα αποθεματικά των Ταμείων πάντα ήταν στα χέρια του κεφαλαίου.
Με την καθοδήγηση και «εποπτεία» του αστικού κράτους, μεταπολεμικά λεηλατήθηκαν, έγιναν «δανεικά και αγύριστα» προς τις καπιταλιστικές επιχειρήσεις, μετατράπηκαν σε ιδιωτικές περιουσίες, έγιναν βιομηχανίες, καράβια, τράπεζες.
Οι εργαζόμενοι όμως δεν κέρδισαν τίποτα. Αυτό θα γίνει ακόμα πιο απροκάλυπτα τώρα με την παράδοσή τους στον τζόγο.
Οσο για τις «καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας», που ήταν ένα και από τα προεκλογικά συνθήματα της κυβέρνησης, αποτελούν πια το μεγαλύτερο ανέκδοτο.
Γιατί η καπιταλιστική ανάπτυξη προϋποθέτει την ένταση της εκμετάλλευσης.
Ο σημερινός νέος εργαζόμενος που θα του κλέβουν τον ιδρώτα για να χρηματοδοτήσουν τις επενδύσεις, είναι ο ίδιος που θα δουλεύει 10ωρα χωρίς πρόσθετη πληρωμή σε αυτές τις επενδύσεις, που δεν θα έχει Συλλογικές Συμβάσεις, θα ποινικοποιείται η συλλογική του δράση και διεκδίκηση, με βάση και τον πρόσφατο νόμο – έκτρωμα.
3ος Μύθος: Οι νέοι εργαζόμενοι που θα ενταχθούν στο κεφαλαιοποιητικό σύστημα θα πάρουν μεγαλύτερες συντάξεις.
Η αλήθεια: Εδώ ο εμπαιγμός της κυβέρνησης απογειώνεται, αφού πρόκειται για σύστημα που ονομάζεται και επίσημα «καθορισμένων εισφορών» και όχι «καθορισμένων παροχών».
Δηλαδή, αν και δεν υπάρχει καμία δέσμευση για το ύψος της σύνταξης, είναι προκλητικό να εμφανίζεται πως θα δώσει και μεγαλύτερες συντάξεις από τις σημερινές.
Πώς μπορεί κανείς να εκτιμήσει από σήμερα σε 40 χρόνια πόσο θα έχει αποδώσει το «τζογάρισμα», ώστε να …μαντέψει τις «παροχές»;
Αλλωστε το σύστημα αυτό, της κεφαλαιοποίησης, ισχύει ήδη για τα Επαγγελματικά Ταμεία, όπως εν μέρει και για το ΕΤΕΑΕΠ και τα αποτελέσματά του είναι αποκαλυπτικά.
Ενώ και η πείρα από τα αποθεματικά των Ταμείων που τζογαρίστηκαν τις περασμένες δεκαετίες και έγιναν «καπνός» για χιλιάδες συνταξιούχους είναι ο καλύτερος μάρτυρας για το τι έχουν να αναμένουν οι νέοι εργαζόμενοι.
Οι πιο δύσπιστοι μπορούν να δουν τι έγινε με την υπόθεση της «Ασπίς», όπου σε ένα βράδυ έκαναν φτερά εκατομμύρια εκατομμυρίων «επενδύσεων».
Οπως υπογραμμίζει χαρακτηριστικά ο Σύλλογος Υπαλλήλων Ασφαλιστικών Ταμείων (ΣΥΑΤ) –με πρόσφατη ανακοίνωσή του– η εφαρμογή της κεφαλαιοποίησης και των ατομικών λογαριασμών στο ΕΤΕΑΕΠ έχει οδηγήσει σε επικουρικές συντάξεις γήρατος των 60 και 50 ευρώ για 15 χρόνια Ασφάλισης, με μέσο μισθό του ασφαλισμένου στα 1.000 ευρώ!
Αντίστοιχα η επικουρική σύνταξη αναπηρίας με μέσο μισθό του ασφαλισμένου 700 ευρώ ανέρχεται στα 9,71 ευρώ!
Αλλο παράδειγμα: Στο καταστατικό του Επαγγελματικού Ταμείου «Χρηματιστηρίου Αθηνών Ν.Π.Ι.Δ.» αναφέρεται χαρακτηριστικά στο άρθρο 31:
«Ο Κλάδος Συνταξιοδοτικών Παροχών εφαρμόζει το κεφαλαιοποιητικό σύστημα προκαθορισμένης εισφοράς. Δεν εγγυάται το ύψος της εφάπαξ παροχής ούτε το ύψος της επενδυτικής απόδοσης ούτε το ύψος των επενδυτικών εξόδων».
Αυτή είναι η αλήθεια για τα αποτελέσματα της κεφαλαιοποίησης, την οποία διαφημίζει ως ιδανική λύση η κυβέρνηση.
Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι η κυβέρνηση φροντίζει με το νομοσχέδιο να παράσχει «ασυλία» στα στελέχη που θα επιλέγονται για τη διοίκηση του νέου Ταμείου (ΤΕΚΑ) και θα διαχειρίζονται τα χαρτοφυλάκια των «ατομικών κουμπαράδων» των χιλιάδων ασφαλισμένων.
Ενας ακόμα ισχυρισμός είναι ότι το κράτος θα «εγγυάται» ότι οι συνταξιούχοι δεν πρόκειται να πάρουν λιγότερα από τις εισφορές τους αν δεν πάει καλά το «τζογάρισμα».
Αν είναι έτσι όμως, γιατί δίνεται η δυνατότητα επιλογής «χαμηλού», «μέτριου» ή «υψηλού» «ρίσκου» στον ασφαλισμένο, αφού δεν πρόκειται να «χάσει» όπως διατείνεται η κυβέρνηση;
Ούτε βέβαια αποτελεί εγγύηση η «επιστροφή των εισφορών», δηλαδή μιας ελεημοσύνης μερικών δεκάδων ευρώ.
4ος Μύθος: Οι αλλαγές δεν αφορούν τους σημερινούς συνταξιούχους, οι συντάξεις τους δεν πρόκειται να επηρεαστούν.
Η αλήθεια: Την απάντηση στον παραπλανητικό αυτό ισχυρισμό δίνει η ίδια η μελέτη της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής που συνοδεύει το σχέδιο νόμου.
Εκεί αναφέρεται χαρακτηριστικά:
«…με τη ΜΗ είσοδο νεοεισερχόμενων πρωτοασφαλιζόμενων από 1/1/2022 και μετά, σταδιακά η βάση εισφορών θα μειώνεται συνεχώς από έτος σε έτος (αφού θα μειώνεται ο αριθμός των ασφαλισμένων) και συνεπώς η απόδοση των εισφορών θα προκύπτει σταδιακά αρνητική.
Ως εκ τούτου: α) το συσσωρευμένο ποσό στη συνταξιοδότηση θα καταλήγει μικρότερο από το σύνολο των εισφορών που καταβλήθηκαν κατά τον εργασιακό βίο του ασφαλισμένου και οι νέες συντάξεις θα προκύπτουν κάθε έτος όλο και μικρότερες, ώσπου να εκφυλιστούν σε ελάχιστα ποσά.
β) οι υφιστάμενες συντάξεις στο σύστημα δεν θα αναπροσαρμόζονται θετικά και θα χάνουν την αξία τους κάθε έτος, ώσπου αυτή τελικά να εκφυλιστεί, επειδή οι εισφορές θα είναι πάντα μικρότερες από το αλγεβρικό άθροισμα των παροχών των εξόδων και των εσόδων επενδύσεων και θα προκύπτει έλλειμμα».
Επισημαίνει μάλιστα πως:
«Για να διατηρηθούν οι συντάξεις στο σημερινό επίπεδο του διανεμητικού συστήματος και να μην υποστούν οι ασφαλισμένοι που θα παραμείνουν σε αυτό τις συνέπειες της μετάβασης από το διανεμητικό στο κεφαλαιοποιητικό σύστημα, θα απαιτηθεί επιπρόσθετη χρηματοδότηση».
Το χρηματοδοτικό κενό –ανάλογα με τις παραδοχές– εκτιμάται από τα 48 έως τα 78 δισ. ευρώ.
Αυτό το ποσό, ακόμα και αν υποθέσουμε ότι θα καλυφθεί από τον κρατικό προϋπολογισμό, θα επιβαρύνει τους φορολογούμενους, δηλαδή και πάλι ο λογαριασμός θα φορτωθεί στα λαϊκά στρώματα.
Ομως η επιβάρυνση αυτή μπορεί να συνδυαστεί και με μείωση των υφιστάμενων συντάξεων, όπως και των νέων συντάξεων για τους ασφαλισμένους που θα παραμείνουν στο ισχύον σύστημα.
Αρα ο ισχυρισμός της κυβέρνησης είναι παραπλανητικός.
5ος Μύθος: Με την εισαγωγή του κεφαλαιοποιητικού συστήματος αντιμετωπίζονται οι συνέπειες του δημογραφικού προβλήματος στο Ασφαλιστικό.
Η αλήθεια: Πρόκειται για τον γνωστό ισχυρισμό που παίρνει ως δεδομένο ότι οι απόμαχοι της δουλειάς αποτελούν «κόστος», ότι είναι …πολυτέλεια στον 21ο αιώνα να παρέχεται από το κράτος μια αξιοπρεπής διαβίωση για όσους τερματίζουν τον εργάσιμο βίο τους, αν το ποσοστό τους ξεπεράσει ένα όριο, που βέβαια καθορίζεται από τις ίδιες τις αντοχές της καπιταλιστικής οικονομίας.
Ο ισχυρισμός αυτός κυριαρχεί σε όλα τα επίσημα κείμενα της ΕΕ και έχει μετατραπεί σε πολιορκητικό κριό, για να αλωθούν τα συστήματα Κοινωνικής Ασφάλισης και να προχωρήσει η ιδιωτικοποίησή τους, μαζί και η απόσυρση του κράτους και του κεφαλαίου από τις ευθύνες τους απέναντι στους σημερινούς εργαζόμενους και αυριανούς συνταξιούχους.
Επιπλέον, η ιδιωτικοποίηση της δημόσιας Κοινωνικής Ασφάλισης όχι μόνο δεν προστατεύει από τους «κινδύνους» του δημογραφικού –στο βαθμό που αυτοί είναι αντικειμενικοί– αντίθετα τα κεφαλαιοποιητικά συστήματα είναι ακόμα πιο ευάλωτα σε αυτούς, αφού πέραν των κινδύνων των «αγορών» και του τζογαρίσματος των εισφορών, η αύξηση του προσδόκιμου ζωής οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε μικρότερες συντάξεις, σε ακόμα μικρότερη προστασία για τα γηρατειά.
Μάλιστα, αυτός ο περιβόητος «κίνδυνος» μεταφέρεται ατομικά στον κάθε ασφαλισμένο, χωρίς το κράτος να αναλαμβάνει κάποια ευθύνη.
Ετσι η αύξηση του προσδόκιμου ζωής, αντί για ευλογία, μετατρέπεται σε κατάρα, αφού στο νέο σύστημα αυτή οδηγεί σε μικρότερη σύνταξη (γιατί η προϋπολογισμένη συντάξιμη αποδοχή αφορά περισσότερα χρόνια ζωής του συνταξιούχου).
Δεν πρέπει επίσης να περνά απαρατήρητο ότι το «δημογραφικό πρόβλημα» διογκώνεται σκόπιμα και αξιοποιείται υποκριτικά από την ΕΕ και τις αστικές κυβερνήσεις, που με την πολιτική τους εντείνουν την ανασφάλεια και την ανεργία, τους τσακισμένους μισθούς και τις εργασιακές σχέσεις – λάστιχο, μετατρέπουν σε «ατομική υπόθεση» τη μητρότητα, την οικογένεια και τη φροντίδα της.
Πηγή: Ριζοσπάστης
