Μια ιστορία για τον σκακιστή Μαρξ! (Επίλογος)
Στο πρώτο μέρος αναφερθήκαμε στη σχέση του Μαρξ με το σκάκι, μια λιγότερο γνωστή πλευρά του μεγάλου επαναστάτη, μέσα από τη διήγηση του καλού του φίλου και συντρόφου Βίλχελμ Λίμπκνεχτ (πατέρα του Καρλ Λίμπκνεχτ), όπως καταγράφεται στο βιβλίο «Ο Μαύρος», που κυκλοφορεί από τη «Σύγχρονη Εποχή».
Συνεχίζοντας και ολοκληρώνοντας αυτό το σύντομο αφιέρωμα, παρουσιάζουμε μια παρτίδα που αποδίδεται στον Μαρξ, αν και κατά καιρούς έχουν διατυπωθεί επιφυλάξεις για την πραγματική ταυτότητα του παίκτη που κινεί τα λευκά.
Η παρτίδα φαίνεται ότι παίχθηκε το 1867, κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Μαρξ στη Γερμανία και συγκεκριμένα στο σπίτι του Γερμανού σκακιστή Gustav Neumann.
Όσον αφορά τον αντίπαλο, θεωρείται πολύ πιθανό ότι είναι ο συνθέτης σκακιστικών προβλημάτων Heinrich Meyer.
Ο Ολλανδός γκραν μαιτρ Hans Ree, που διακρίθηκε κυρίως στο χώρο της σκακιστικής δημοσιογραφίας, επαινεί τον Λευκό για την ορμητική του επίθεση, λέγοντας χαρακτηριστικά πως:
«Πρόκειται για μια παρτίδα για την οποία κάθε μαρξιστής μπορεί να νιώθει περήφανος».
Ωστόσο, εκφράζει ορισμένες επιφυλάξεις για το αν ο Λευκός ήταν πράγματι ο Καρλ Μαρξ ή αν πρόκειται για συνωνυμία με κάποιον Μαρκ Μαρξ, που αναπαράχθηκε εσφαλμένα από ορισμένα σοβιετικά περιοδικά το 1926.
Περισσότερες ελπίδες αφήνει ο βιογράφος του Μαρξ Francis Wheen, ο οποίος μας πληροφορεί ότι είχε την ευκαιρία να δει το αντίστοιχο τεκμήριο χάρη στη συνδρομή του Μουσείου Καρλ Μαρξ στην Τριρ.
Όπως και να ‘χει, και παρά τις παραπάνω επιφυλάξεις που δεν αποτελούν παρά αφορμή διεξοδικότερης έρευνας, είναι οπωσδήποτε πολύ δελεαστικό να θεωρήσουμε ότι πίσω από τα λευκά κομμάτια καθόταν πράγματι ο Μαρξ, βασισμένοι τουλάχιστον στον εμπνευσμένο χειρισμό της επίθεσης που τόσο ταιριάζει με τις περιγραφές του Λίμπκνεχτ!
Η παρτίδα
Η ριψοκίνδυνη αυτή συνέχεια χαρακτηρίζει το περίφημο Γκαμπί Μούτσιο (Muzio Gambit), μία από τις αγαπημένες επιλογές των εκπροσώπων του σκακιστικού Ρομαντισμού (τέλη 15ου αιώνα έως τη δεκαετία του 1880 περίπου), κατά τη διάρκεια του οποίου το κυρίαρχο στιλ παιχνιδιού χαρακτηριζόταν από γρήγορες επιθέσεις και οξεία τακτικά χτυπήματα εις βάρος των μακροπρόθεσμων στρατηγικών σχεδιασμών.
Το ιδανικό κάθε σκακιστή ήταν να κατορθώσει να νικήσει το συντομότερο δυνατό θυσιάζοντας σε μια ορμητική επίθεση όλες του τις δυνάμεις εκτός από εκείνες που ήταν απολύτως απαραίτητες για την πραγματοποίηση του ματ,
ενώ και η τεχνική της άμυνας υπέφερε φοβερά από αυτήν την ιπποτική αντίληψη, αφού η αποδοχή των θυσιών του αντιπάλου – ακόμα και όταν οδηγούσαν καταφανώς σε δυσμενή θέση – θεωρούταν από τους αμυνόμενους αδιαπραγμάτευτο «ζήτημα τιμής».
Έτσι, και στην περίπτωσή μας, ο Λευκός θυσιάζει από την πέμπτη κιόλας κίνηση ένα κομμάτι, προκειμένου να εξασφαλίσει σαφές προβάδισμα στην ανάπτυξη και πλεονέκτημα χώρου, ελπίζοντας να οργανώσει ισχυρή επίθεση ενάντια στον μαύρο βασιλιά που έχει μείνει εκτεθειμένος στο κέντρο.
Από την άλλη, ο Μαύρος αποδέχεται την προσωρινή διαχείριση μιας παθητικής θέσης, θεωρώντας ότι θα καταφέρει να αμυνθεί και στη συνέχεια να κερδίσει την παρτίδα χάρη στην υλική του υπεροχή.
5. …ηζ3 6.Βζ3 Βζ6 7.ε5 Βε5 8.δ3 Αθ6 9.Ιγ3 Ιε7 10.Αδ2 Ιβγ6 11.Παε1 Βζ5 12.Ιδ5 Ρδ8 13.Αγ3 Πη8 14.Αζ6 Αη5 15.Αη5 Βη5 16.Ιζ4 Ιε5 17.Βε4 δ6 18.θ4 Βη4;!
Μέχρι εδώ ο Μάγιερ έχει παίξει σχεδόν άριστα, αντιμετωπίζοντας με επιτυχία την επίθεση του Μαρξ, ωστόσο η κίνηση αυτή είναι λανθασμένη και τώρα το πλεονέκτημα περνά σταδιακά στον Λευκό.
Σαφώς προτιμότερη ήταν η συνέχεια 18. …Βζ5 επιδιώκοντας την αλλαγή των βασιλισσών.
19.Αζ7!
Η κίνηση αυτή είναι πολύ σημαντική όχι τόσο για το υλικό κέρδος του πιονιού -ζ- όσο για την εξασφάλιση του τετραγώνου ε6. Φυσικά ο αξιωματικός δεν κόβεται λόγω της απειλής ματ στο ε7.
19. …Πζ8 20.Αθ5!;
Στο σημείο αυτό ο Λευκός θα μπορούσε να κερδίσει πίσω το κομμάτι του ακολουθώντας τη φορσέ συνέχεια:
20. Αε6 Βθ4 21. δ4 Ι5η6 22. Ιη6 Πζ1+ 23. Πζ1 Ιη6 24. Βθ4+ Ιθ4 25. Πζ8+ Ρε7 26. Πγ8 Πγ8 27.Αγ8 με ισότητα.
Παρ’ όλα αυτά, είναι εύκολο να υποθέσουμε ότι ο Μαρξ δεν θυσίασε τον ίππο του από την αρχή της παρτίδας για να συμβιβαστεί με ένα τόσο «στεγνό» φινάλε…
20. …Βη7 21.δ4 Ι5γ6 22.γ3 α5;
Ο Μαύρος προσπαθεί να κινητοποιήσει επιτέλους τον Πα8 αγνοώντας την απειλή του Λευκού. Η τελευταία ελπίδα για ισοπαλία ήταν το 22… Πζ6! προστατεύοντας το αδύναμο σημείο ε6.
23.Ιε6+! Αε6 24.Πζ8+ Βζ8 25.Βε6 Πα6 26.Πζ1 Βη7 27.Αη4! Ιβ8
Μοναδικό λόγω της απειλής ματ στο δ7.
28.Πζ7 και ο Μαύρος εγκατέλειψε αφού είναι αναγκασμένος να επιλέξει ανάμεσα στη βασίλισσά του και το σύντομο ματ μετά από 29.Βε7+…
Επιμέλεια: Μάρκος Ηλιάδης
Πηγή: Ριζοσπάστης
