Το «Μακεδονικό ζήτημα» και οι θέσεις του ΚΚΕ – Επίλογος
Πώς εκφράζεται το πρόβλημα σήμερα
Συνέχεια από το 1ο Μέρος
Κυρίως χάρη στη φιλειρηνική πολιτική των σοσιαλιστικών χωρών και στην αλλαγή του συσχετισμού δυνάμεων σε παγκόσμιο επίπεδο, οι διαβαλκανικές σχέσεις, μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο (και ιδιαίτερα μετά την υπογραφή της Τελικής Πράξης του Ελσίνκι), πέρασαν μια μακρόχρονη περίοδο συνεχούς βελτίωσης.
Αναπτύχθηκαν σχέσεις φιλίας και συνεργασίας ανάμεσα στις βαλκανικές χώρες, με εξαίρεση την Τουρκία. Αποκορύφωμα αυτής της ανάπτυξης σχέσεων φιλίας και συνεργασίας υπήρξε η διαβαλκανική Διάσκεψη Κορυφής στο Βελιγράδι, το 1988.
Σε αυτό το πλαίσιο, το παλιό «Μακεδονικό ζήτημα» είχε αντικειμενικά εκλείψει. Για πάνω από 40 χρόνια οι γειτονικοί λαοί έζησαν μεταξύ τους ειρηνικά και ανέπτυξαν σχέσεις φιλίας και πολύμορφης συνεργασίας.
Υπήρχαν, ωστόσο, μερικά ζητήματα που σκίαζαν αυτές τις σχέσεις και που αποτέλεσαν την αντικειμενική βάση για την αναβίωση, μ’ έναν τρόπο – ύστερα από το διαμελισμό της Γιουγκοσλαβίας – του λεγόμενου «Μακεδονικού ζητήματος».
Τέτοια ζητήματα ήταν:
– Η πολιτική των διακρίσεων και των διώξεων που ακολούθησε η άρχουσα τάξη της Ελλάδας μετά τον εμφύλιο απέναντι στους Σλαβόφωνους, ιδιαίτερα τις δεκαετίες του ’50 και του ’60. Αυτή η πολιτική δεν βοηθούσε σημαντικό κομμάτι από τους Σλαβόφωνους να νιώσουν ισότιμοι πολίτες με τον υπόλοιπο πληθυσμό.
– Το πρόβλημα των πολιτικών προσφύγων, οι οποίοι, ως «μη Ελληνες το γένος» (σύμφωνα με τις σχετικές Υπουργικές Αποφάσεις), δεν είχαν το δικαίωμα και δεν έχουν ακόμα, όχι μόνο του επαναπατρισμού, αλλά και των απλών επισκέψεων.
– Η οικονομική καθυστέρηση της περιοχής (Ν. Φλώρινας και Καστοριάς, βόρειο τμήμα του Ν. Πέλλας, συνολικά η Δυτ. Μακεδονία), η οποία κατά κύριο λόγο οφειλόταν στη μετεμφυλιακή πολιτική της μισαλλοδοξίας και ενίσχυε το αίσθημα του πολίτη β’ κατηγορίας σ’ αυτές τις περιοχές.
– Η ίδια η πολιτική της Γιουγκοσλαβίας και ιδιαίτερα της ΠΓΔΜ (σε μεγάλο βαθμό ανεξέλεγκτη από το Βελιγράδι, κυρίως μετά το 1985), που συνέχιζε να κάνει λόγο για «μακεδονική» εθνότητα και για καταπιεσμένες μειονότητες στην ελληνική και βουλγαρική Μακεδονία.
– Η αξιοποίηση και υπόθαλψη του προβλήματος από τους Αμερικανούς ιμπεριαλιστές, ιδιαίτερα στις κοινότητες των μεταναστών.
Με την ανατροπή των σοσιαλιστικών καθεστώτων, άνοιξε ο δρόμος για την ανοιχτή ιμπεριαλιστική επέμβαση στα Βαλκάνια και την επιβολή της «Νέας Τάξης».
Τα μέσα αυτής της επέμβασης ήταν πολύμορφα:
Από την πολιτική του «διαίρει και βασίλευε» μέχρι την ανοιχτή στρατιωτική επέμβαση. Ενα από τα βασικά ήταν η αξιοποίηση και υπόθαλψη των (υπαρκτών και ανύπαρκτων) μειονοτικών ζητημάτων και η καλλιέργεια του εθνικισμού.
Ο διαμελισμός της Γιουγκοσλαβίας ήταν, πριν απ’ όλα, αποτέλεσμα αυτής της επέμβασης.
Υπήρχαν υπαρκτά προβλήματα στις σχέσεις των πρώην Γιουγκοσλαβικών Δημοκρατιών (αποτέλεσμα, σε μεγάλο βαθμό, της στρεβλής ανάπτυξης του σοσιαλισμού), αλλά, δίχως την ιμπεριαλιστική επέμβαση, δεν θα διαλυόταν η Γιουγκοσλαβία.
Οι ευθύνες των ελληνικών κυβερνήσεων (τόσο της ΝΔ όσο και του ΠΑΣΟΚ), αλλά και των άλλων πολιτικών δυνάμεων είναι τεράστιες, μιας και συνταυτίστηκαν με την πολιτική του ιμπεριαλισμού.
Ο διαμελισμός της Γιουγκοσλαβίας αναζωπύρωσε, μ’ έναν τρόπο, το «Μακεδονικό ζήτημα», κυρίως σε ό,τι αφορά τις σχέσεις της χώρας μας με την ΠΓΔΜ, την έξαρση του εθνικισμού, αλλά και προβλήματα που δημιουργήθηκαν στην περιοχή μας.
Όταν δημιουργήθηκε το νεοσύστατο κράτος της ΠΓΔΜ, οι πολιτικές δυνάμεις της χώρας μας, πλην ΚΚΕ, αλλά και διάφοροι άλλοι κύκλοι (Εκκλησία, πανεπιστημιακοί, ΜΜΕ κ.ά.) καλλιέργησαν έναν άκρως επικίνδυνο εθνικισμό, πρόβαλαν εδαφικές διεκδικήσεις και προχώρησαν στην αδιέξοδη πολιτική της ονοματολογίας, πολιτική που όξυνε ακόμα περισσότερο τα προβλήματα που υπήρχαν.
Απ’ την άλλη μεριά, η κυβέρνηση των Σκοπίων και διάφοροι εθνικιστικοί κύκλοι στην ΠΓΔΜ, έχοντας την υποστήριξη των ιμπεριαλιστών, πρόβαλαν έντονα το ζήτημα της αναγνώρισης «μακεδονικής» εθνότητας (και αντίστοιχα αλύτρωτης «μακεδονικής» εθνικής μειονότητας στο έδαφος της ελληνικής Μακεδονίας), εδαφικών διεκδικήσεων κ.ά.
Σε αυτό το πλαίσιο, ένα (μικρό σχετικά) κομμάτι των Σλαβόφωνων της περιοχής μας πρόβαλε το αίτημα της υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των «ντόπιων Μακεδόνων» και της αναγνώρισης «μακεδονικής» εθνικής μειονότητας. Δειλά στην αρχή, πιο έντονα στη συνέχεια.
Η κίνηση αυτή, σε μεγάλο βαθμό τροφοδοτούμενη από την έξαρση του εθνικισμού και με την καθοδήγηση ξένων κέντρων, έγινε προσπάθεια να βρει πολιτική έκφραση.
Έτσι, δημιουργήθηκε η οργάνωση «ΜΑ.ΚI.Β.Ε. – Ουράνιο Τόξο», (ΜΑκεδονική Κίνηση Βαλκανικής Ευημερίας) η οποία κατέβηκε αυτόνομα στις τελευταίες (1993) βουλευτικές (ανεξάρτητος υποψήφιος), ευρωβουλευτικές και νομαρχιακές εκλογές του 1994 (ψηφοδέλτιο).
Η εκλογική της επιρροή είναι μικρή (5,38% στις ευρωεκλογές, 3,30% στις νομαρχιακές) και, πάντως, μικρότερη απ’ ό,τι και οι ίδιοι υπολόγιζαν. Το επικίνδυνο, όμως, δεν είναι αυτό.
Το επικίνδυνο είναι ότι η κίνηση αυτή εξυπηρετεί αντικειμενικά τα αποσταθεροποιητικά σχέδια των ιμπεριαλιστών στην περιοχή, οι οποίοι την κατευθύνουν και την ενισχύουν οικονομικά και πολιτικά.
Οι περισσότεροι από αυτούς που ακολουθούν την κίνηση αυτή είναι άτομα καταπιεσμένα και παρασυρμένα.
Όμως, τα ηγετικά της στελέχη, πολλά με ύποπτο πολιτικό παρελθόν, παίζουν ρόλο ύποπτο, δεν κρύβουν τις διασυνδέσεις τους με τους Αμερικανούς και κινούνται σε θέσεις εθνικιστικές και αντικομμουνιστικές.
Όπως και να ‘χει, γίνεται μια συστηματική προσπάθεια να διαμορφωθεί σ’ ένα τμήμα των Σλαβόφωνων «μακεδονική» εθνική συνείδηση και να αναβιώσει το παλιό «Μακεδονικό ζήτημα».
Απ’ την άλλη μεριά, οι ελληνικές κυβερνήσεις με την αδιέξοδη πολιτική τους, με την καλλιέργεια του εθνικισμού και την ταυτόχρονη υπόκλισή τους στα κελεύσματα της EE και των ΗΠΑ, με το να μην επιλύονται υπαρκτά προβλήματα, με το εμπάργκο κ.λπ., δεν βοηθούν στην επίλυση του προβλήματος. Αντίθετα, το συντηρούν και το οξύνουν.
Το «Μακεδονικό ζήτημα» και οι θέσεις του ΚΚΕ – Επίλογος
– Το ΚΚΕ, από την πρώτη στιγμή, κατήγγειλε την ιμπεριαλιστική επέμβαση στα Βαλκάνια και αποκάλυψε το ρόλο του ιμπεριαλισμού (τόσο της EE όσο και των ΗΠΑ) στο διαμελισμό της Γιουγκοσλαβίας.
– Αντιτάχθηκε στην αδιέξοδη πολιτική της ονοματολογίας και στο κύμα εθνικισμού και πατριδοκαπηλείας που καλλιεργούσαν οι αντιδραστικές πολιτικές δυνάμεις.
– Κάλεσε την κυβέρνηση να προβάλει αντιστάσεις στους διεθνείς οργανισμούς όπου συμμετέχει η Ελλάδα και να αναλάβει φιλειρηνικές πρωτοβουλίες στην περιοχή.
– Τόνισε την ανάγκη της ανάπτυξης ενός πολύμορφου φιλειρηνικού κινήματος μέσα στο λαό, του μόνου ικανού για να βάλει φρένο στον εθνικισμό και στα σχέδια του ιμπεριαλισμού.
Σχετικά με τις σχέσεις της χώρας μας με την ΠΓΔΜ:
Για μας το κύριο δεν είναι το όνομα. Για μας το κύριο ζήτημα είναι η ύπαρξη εγγυήσεων, σε ό,τι αφορά το απαραβίαστο και την ασφάλεια των συνόρων, καθώς και τη μη ύπαρξη εδαφικών, μειονοτικών και άλλων διεκδικήσεων από καμιά πλευρά.
Η οικοδόμηση μέτρων εμπιστοσύνης, ώστε οι γειτονικοί λαοί να ζήσουν ειρηνικά και ν’ αναπτύξουν σχέσεις φιλίας και συνεργασίας,
Είμαστε αντίθετοι στο εμπάργκο κατά του γειτονικού κράτους και, από την πρώτη στιγμή, προτείναμε απευθείας συνομιλίες, χωρίς τη διαμεσολάβηση των ιμπεριαλιστών.
Σχετικά με το ζήτημα των μειονοτήτων, γενικά:
Πιστεύουμε ότι πρέπει να αποτελούν γέφυρα φιλίας ανάμεσα στους λαούς και όχι να αξιοποιούνται για τη δημιουργία τριβών και διεκδικήσεων.
Είμαστε αντίθετοι σε κάθε μορφή εθνικής, θρησκευτικής, φυλετικής, γλωσσικής, κοινωνικής και άλλης καταπίεσης και απαιτούμε πλήρη σεβασμό των δικαιωμάτων τους.
Το «Μακεδονικό ζήτημα» και οι θέσεις του ΚΚΕ – Επίλογος
Σχετικά με το πρόβλημα που υπάρχει στην περιοχή μας
Η θέση μας είναι ξεκάθαρη:
Υπάρχουν Σλαβόφωνοι. Υπάρχει πληθυσμός σλαβικής καταγωγής. Ολοι είναι Ελληνες πολίτες και πρέπει να αντιμετωπίζονται ισότιμα. Είμαστε αντίθετοι σε κάθε μορφής διάκριση σε βάρος τους και την αντιπαλεύουμε όπου και στο βαθμό που υπάρχει.
Υποστηρίζουμε τον ελεύθερο επαναπατρισμό των πολιτικών προσφύγων που στερούνται αυτό το δικαίωμα «λόγω γένους».
Υποστηρίζουμε την κατάργηση του εμπάργκο, το άνοιγμα των συνόρων και την ανάπτυξη σχέσεων φιλίας και ισότιμης συνεργασίας με τους γείτονές μας. Υποστηρίζουμε, γενικότερα, την οικονομική, την κοινωνική και πολιτιστική ανάπτυξη της περιοχής.
Δεν είναι σωστό όμως να δεχτούμε την ύπαρξη «μακεδονικής» εθνικής μειονότητας, για τους εξής λόγους:
Σύμφωνα με τη μαρξιστική αντίληψη:
«Έθνος είναι ιστορικά διαμορφωμένη σταθερή κοινότητα ανθρώπων, που εμφανίστηκε πάνω στη βάση της κοινότητας της γλώσσας, του εδάφους, της οικονομικής ζωής και της ψυχοσύνθεσης που εκδηλώνεται στην κοινότητα του πολιτισμού».
Με βάση αυτήν την αντίληψη, δεν υπάρχει μακεδονικό έθνος (κι αντίστοιχα ύπαρξη μακεδονικής εθνικής μειονότητας, ως κομμάτι αυτού του έθνους που έμεινε έξω από τα σύνορά του).
Στο γεωγραφικό έδαφος της Μακεδονίας διασταυρώθηκαν πάρα πολλοί λαοί, γλώσσες και πολιτισμοί, που, για πολλούς αιώνες, έζησαν δίχως σύνορα και ανέπτυξαν μεταξύ τους πολύμορφες σχέσεις.
Μετά την αποτίναξη του οθωμανικού ζυγού, η γεωγραφική Μακεδονία χωρίστηκε στα τρία και κάθε λαός ακολούθησε τον δικό του δρόμο ανάπτυξης.
Οι τάσεις αυτές ενισχύθηκαν από τις γενικότερες εξελίξεις των τελευταίων 80 χρόνων. Μάλιστα, μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι λαοί έζησαν και σε διαφορετικό κοινωνικοοικονομικό σύστημα.
Επομένως, είναι αντιεπιστημονικοί οι ισχυρισμοί για ύπαρξη «μακεδονικού» έθνους και, μάλιστα, από αρχαιοτάτων χρόνων.
Το έθνος δεν δημιουργείται ούτε στο δουλοκτητικό σύστημα, ούτε στη φεουδαρχία. Είναι προϊόν κυρίως των καπιταλιστικών σχέσεων.
Αλλά ούτε και όλοι οι Σλαβόφωνοι έχουν ταυτόσημη εθνική συνείδηση. Η γλώσσα, από μόνη της, δεν προσδιορίζει το έθνος, αν λείπουν και τα άλλα στοιχεία που προαναφέραμε (και, πριν απ’ όλα, η κοινωνικοοικονομική βάση).
Η αλήθεια είναι ότι γίνεται μια συνειδητή προσπάθεια να διαμορφωθεί σ’ ένα τμήμα των Σλαβόφωνων «μακεδονική» εθνική συνείδηση.
Είναι μια προσπάθεια που συνειδητά επιδιώκει να δημιουργήσει προβλήματα, στο πλαίσιο της πολιτικής του «διαίρει και βασίλευε».
Τελευταία, μάλιστα, λανσάρεται, από κύκλους των ΗΠΑ, της Ευρωπαϊκής Ενωσης και με τα ψηφίσματα της ΔΑΣΕ η ιδέα του «αυτοπροσδιορισμού».
Ομως υπάρχουν αντικειμενικά κριτήρια που προσδιορίζουν σε ποιο έθνος ή σε ποια πληθυσμιακή ομάδα ανήκει κάποιος.
Εξάλλου, η Ευρωπαϊκή Ενωση, οι ιμπεριαλιστές γενικότερα επιδιώκουν, απ’ τη μια μεριά, τη δημιουργία μικρών και αδύναμων κρατών στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη (και όχι μόνο), πραγματικών δορυφόρων τους,
και, από την άλλη, την ενίσχυση των φυγόκεντρων τάσεων στο εσωτερικό των χωρών – μελών, προκειμένου να εξυπηρετηθεί ο στόχος για αποδυνάμωση των εθνικών κρατών που παραδοσιακά υπήρχαν, για να προχωρήσει η πολιτική ενοποίηση της EE,
με τη δημιουργία ενός αυταρχικού ομοσπονδιακού υπερκράτους, υπό την απόλυτη κυριαρχία του μεγάλου κεφαλαίου και των πολυεθνικών.
Ένας ακόμη λόγος που υποστηρίζουμε κάτι τέτοιο είναι και το γεγονός ότι τυχόν αναγνώριση «μακεδονικής» εθνικής μειονότητας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται, θα αποτελέσει, έτσι κι αλλιώς, το πρώτο βήμα για την αμφισβήτηση των συνόρων και του εδαφικού status στην περιοχή κάτι, άλλωστε, που ορισμένοι το λένε ανοιχτά.
Πηγή: Ριζοσπάστης
