Εξοικονόμηση πόρων και ενέργειας στον Σοσιαλισμό (Μέρος Α’)
Το παράδειγμα με την εστίαση
Το παρόν όπως και τα επόμενα άρθρα εξετάζουν την εξοικονόμηση πόρων και ενέργειας στις σοσιαλιστικές δημοκρατίες.
Ταυτόχρονα αποδεικνύουν ότι σε μία νέου τύπου κοινωνία είναι δυνατή όχι μόνο η εξοικονόμηση πόρων και ενέργειας αλλά και ο μηδενισμός των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2) και των απορριμάτων.
Εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας κατά την εστίαση
Στις σοσιαλιστικές χώρες της ανατολικής Ευρώπης (περίοδος 1945-1990) στους περισσότερους χώρους εργασίας, σε σχολεία κ.τ.λ. υπήρχε δωρεάν εστίαση και έτσι πετύχαινε οικονομία κλίμακας.
Παρασκευάζοντας μεγάλες ποσότητες φαγητού για μεγάλες ομάδες ανθρώπων γίνεται οικονομία κλίμακας κι αυτό αναλύεται παρακάτω.
Ας θεωρήσουμε ότι έχουμε μια περιοχή κατοικιών που περιλαμβάνει από 300 έως 1.000 άτομα κι έστω ότι αυτοί πρέπει να μαγειρέψουν φαγητό σε φούρνο.
Αντί να μαγειρεύει ο καθένας ανεξάρτητα υπάρχει στην περιοχή ένα λαϊκό εστιατόριο που εξυπηρετεί τις αντίστοιχες ανάγκες.
Μια πρώτη μεγάλη σπατάλη έχει να κάνει με την πληρότητα. Η πληρότητα σε έναν ιδιωτικό νοικοκυριό φτάνει το 30% έως 40%.
Θα μπορούσε να μπει ένα δεύτερο ή και ένα τρίτο ταψί έτσι ώστε να μαγειρεύουν για έως 10 άτομα το οποίο δεν γίνεται σε ένα ιδιωτικό νοικοκυριό.
Στην πορεία αλλάζουμε την θέση των ταψιών για να έχουμε μια ομοιομορφία στο ψήσιμο. Εχουμε έτσι εξοικονόμηση ενέργειες πάνω από το 50%. Εστω ότι είμαστε στο 40% της αρχικής ενέργειας.
Η δεύτερη σπατάλη έχει να κάνει με τις διαστάσεις των φούρνων.
Οσο μεγαλύτερος είναι ο φούρνος τόσο μικρότερη εξωτερική επιφάνεια έχει σε σχέση με τον όγκο του. Εστω ότι έχει σχήμα κύβου.
Αν βάλουμε 8 κύβους ενωμένους έτσι ώστε να σχηματίσουν έναν μεγαλύτερο κύβο θα παρατηρήσουμε ότι η εξωτερική επιφάνεια από την οποία φεύγει η θερμότητα δεν οκταπλασιάζεται αλλά τετραπλασιάζεται.
Η θερμική ενέργεια που φεύγει προς τα έξω μειώνεται στο μισό σε σύγκριση με τους ανεξάρτητους φούρνους αφού οι μισές πλευρές είναι πλέον εσωτερικές!
Το κλάσμα επιφάνεια δια όγκο για φούρνο που έχει σχήμα κύβου έχει την μορφή όπου x είναι η ακμή κύβου. Με την απλοποίηση γίνεται 6 δια x.
Ετσι σε έναν οικιακό φούρνο με διαστάσεις 0,5m x 0,5m x 0,5m, το κλάσμα 6 / 0,5 δίνει αποτέλεσμα 12 (επιφάνεια δια όγκο).
Αν ο φούρνος είναι επαγγελματικός και έχει διαστάσεις 1,25m x 1,25m x 1,25m τότε το κλάσμα δίνει αποτέλεσμα 4,8.
Εχουμε πάλι εξοικονόμηση ενέργειας και πηγαίνουμε από το 40% στο 16%!
Η τρίτη εξοικονόμηση ενέργειας έχει να κάνει με την μόνωση. Αν αυτοί οι φούρνοι εφάπτονται στα πλάγια τότε περιορίζεται η ροή θερμότητας προς τα έξω. Επίσης μπορούμε να βάλουμε αντί για 5 εκατοστά μόνωση που είναι το σύνηθες 25 ή και παραπάνω εκατοστά.
Επιπλέον στο μπροστινό τζάμι βάζουμε και μια δεύτερη πόρτα με μόνωση.
Η εξοικονόμηση ενέργειας δεν είναι ανάλογη της μόνωσης. Από το 16% πάμε έστω στο 8% με 10% της αρχικής ενέργειας!
Δεν τελειώσαμε εδώ. Η τέταρτη εξοικονόμηση ενέργειας έχει να κάνει με την μεταφορά και την αποθήκευση των τροφίμων.
Σήμερα η αλυσίδα της διατροφής έχει περίπου ως εξής:
Παραγωγή τροφίμων —> Αποθήκη —> Σουπερμάρκετ —> Κατοικίες.
Στο σοσιαλισμό ταα δύο τελευταία στάδια συγχνωνεύονται και αντικαθίστανται με τα εστιατόρια.
Ετσι η παραπάνω αλυσίδα αντί για τέσσερα στάδια θα έχει πλέον τρία. Γίνεται έτσι μια εξοικονόμηση σε καύσιμα για αυτούς που χρησιμοποιούν αυτοκίνητο όταν ψωνίζουν.
Επιπλέον τα τεράστια οικιακά ψυγεία και οι καταψύκτες καθίστανται πλέον άχρηστα!
Κάθε οικία θα χρειάζεται μόνο ένα μικρό ψυγείο το οποίο θα λειτουργεί κυρίως τους μήνες του καλοκαιριού για παροχή κρύου νερού και αναψυκτικών.
Αυτό μπορεί να το καταλάβει εύκολα ένας φοιτητής που του παρέχεται δωρεάν σίτιση ή όταν κάνεις διακοπές σε ένα ξενοδοχείο – all inclusive σε χειμερινή περίοδο.
Τα οικιακά ψυγεία αντικαθίσταται από ένα μεγάλο ψυγείο του εστιατορίου με μικρή επιφάνεια προς όγκο και μεγάλη μόνωση.
Αν υπάρχει σταθερό εβδομαδιαίο πρόγραμμα φαγητού το ψυγείο αυτό μπορεί να μικρύνει διότι οι παραγγελίες γίνονται κατά απαίτηση και έτσι περισσεύουν λίγα φαγητά. Ετσι θα έχουμε εξοικονόμηση ενέργειας που ίσως φτάνει στο 7 – 8% της αρχικής ενέργειας.
Τέλος, αφού υπάρχει σταθερό πρόγραμμα φαγητού ανά εβδομάδα μπορεί να γίνει επιπλέον εξοικονόμηση φαγητού – ενέργειας.
Για παράδειγμα τα φαγητά που πετιούνται μπορούν να ζυγίζονται, έτσι ώστε να γίνονται πιο ορθολογικές παραγγελίες. Κάποιες μερίδες που περισσεύουν μπορούν να δοθούν στο επόμενο γεύμα κ.ο.κ.
Μπορούμε λοιπόν να πέσουμε πιο κάτω από το 7% της αρχικής ενέργειας.
Σε μια σοσιαλιστική κοινωνία όπου ο καθένας θα μπορεί να προτείνει ακόμα πιο αποδοτικές λύσεις το ποσό της ενέργειας μπορεί να εξοικονομηθεί ακόμα περισσότερο.
Το θέμα των απορριμμάτων είναι και επίσης σημαντικό.
Αν τα τρόφιμα μεταφέρονται σε κουτιά μεταλλικά, πλαστικά ή τελάρα, τότε αυτά θα μπορούν να πλένονται και να χρησιμοποιούνται ξανά και ξανά.
Τα λίγα οργανικά απορρίμματα κομποστοποιούνται και μπορούν να χρησιμεύσουν για παραγωγή ενέργειας και μόνο ότι δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί θα πετιέται σε χώρους υγειονομικής ταφής.
Θα έχουμε λοιπόν σχεδόν μηδενικά απορρίμματα αφού και τα οικιακά απορρίμματα θα είναι ελάχιστα διότι σχεδόν όλα σχετίζονται με τρόφιμα.
Στο επόμενο: Εξοικονόμηση ενέργειας σε κτίρια και υποδομές
Στάθης – Δ’ ΕΛΜΕ Ανατολικής Αττικής
