Επιχείρηση «Μπαρμπαρόσα» – Οι λαοί με κομμένη την ανάσα! (vid)
80 χρόνια από τη ναζιστική επίθεση στη Σοβιετική Ενωση
Το βράδυ της 21ης Ιουνίου του 1941, ένας Γερμανός στρατιώτης, ο Αλφρεντ Λίσκοβ, αυτομόλησε περνώντας τα σοβιετικά σύνορα επειδή –όπως ο ίδιος είπε– οι Γερμανοί θα εξαπέλυαν επίθεση κατά της ΕΣΣΔ εντός ολίγων ωρών.[1]
Ο στρατάρχης Γκεόργκι Ζούκοφ γράφει:
«Περίπου στις 12 τη νύχτα της 21ης Ιουνίου ο διοικητής της περιοχής Κιέβου Μ. Π. Κιρπονός, που βρισκόταν στο σταθμό διοίκησης του Τέρνοπολ ανέφερε τηλεφωνικώς ότι εκτός από έναν αυτόμολο […] στις μονάδες μας παρουσιάστηκε ένας ακόμα Γερμανός στρατιώτης του 222ου Συντάγματος πεζικού της 74ης μεραρχίας πεζικού.
Πέρασε το ποτάμι κολυμπώντας, παρουσιάστηκε στους παραμεθόριους φρουρούς και μας είπε ότι στις 4 η ώρα τα γερμανικά στρατεύματα θα αρχίσουν επίθεση».[2]
Παρόμοια μηνύματα περί επικείμενης επίθεσης των γερμανικών δυνάμεων έρχονταν από παντού. Έτσι δόθηκε η διαταγή για πολεμική ετοιμότητα.
Ο Ζούκοφ τονίζει πως:
«Μετά το θάνατο του Ι. Β. Στάλιν κυκλοφόρησε η εκδοχή ότι ορισμένοι διοικητές και τα επιτελεία τους, τη νύχτα στις 22 Ιουνίου, χωρίς να υποπτεύονται τίποτα, κοιμούνταν ήσυχα ή διασκέδαζαν αμέριμνα. Αυτό δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Η τελευταία ειρηνική νύχτα ήταν τελείως διαφορετική».[3]
Επιχείρηση «Μπαρμπαρόσα» – Οι λαοί με κομμένη την ανάσα!
Ξημερώματα Κυριακής 22ης Ιουνίου 1941 η Γερμανική Αεροπορία ξεκίνησε επιδρομές στις πόλεις και στα αεροδρόμια της Λευκορωσίας.
Σε λίγο, οι αναφορές έφταναν βροχή. Η ΕΣΣΔ δεχόταν απροειδοποίητη επίθεση σε όλο το μήκος των συνόρων της, από τη Μαύρη Θάλασσα ως τη Βαλτική.
Αμέσως ενημερώθηκε ο Στάλιν και στις 4.30 π.μ. το ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΣΕ και η στρατιωτική ηγεσία της χώρας συσκέπτονταν στο Κρεμλίνο για την αντιμετώπιση της κατάστασης.[4]
Ο Γερμανός πρεσβευτής στη Μόσχα συναντήθηκε με τον υπουργό Εξωτερικών Β. Μ. Μολότοφ, στον οποίο και ανακοίνωσε την απόφαση της χώρας του να κηρύξει τον πόλεμο στην ΕΣΣΔ:
«Η σοβιετική κυβέρνησις παρεβίασε τας συνθήκας της με τη Γερμανίαν και ετοιμάζεται να επιτεθεί κατά της Γερμανίας εκ των όπισθεν εις την πάλην που αύτη διεξάγει διά την ύπαρξίν της.
Διά τούτο ο Φύρερ διέταξε τας γερμανικάς ενόπλους δυνάμεις ν’ αντισταθούν εις την απειλήν ταύτην με όλα τα μέσα που διαθέτουν».
Στο Βερολίνο στις 7 π.μ. ο Γκέμπελς διάβασε ραδιοφωνικά τη διακήρυξη του Χίτλερ προς το γερμανικό έθνος όπου, μεταξύ άλλων, αναφερόταν:
«Την στιγμήν αυτήν συμπληρούται μία συγκέντρωσις στρατευμάτων, η οποία εις την έκτασιν και ευρύτητα είναι η μεγαλυτέρα όσων είδε ποτέ ο κόσμος. […] Σκοπός του μετώπου τούτου είναι δι’ αυτό όχι μόνον η προστασία των καθ’ έκαστον χωρών, αλλά η ασφάλεια της Ευρώπης και διά τούτο η σωτηρία όλων.
Απεφάσισα ως εκ τούτου σήμερον να θέσω και πάλιν την τύχην και το μέλλον του Γερμανικού Ράιχ και του λαού μας εις τας χείρας των στρατιωτών μας. Ο Θεός ας μας βοηθήση ειδικώς εις αυτόν τον αγώνα».[5]
Οι αριθμοί είναι τρομακτικοί:
Περισσότεροι από 3.000.000 Γερμανοί στρατιώτες με την υποστήριξη 3.600 αρμάτων μάχης, 600.000 μηχανοκίνητων και τεθωρακισμένων οχημάτων, 7.000 πυροβόλων και 2.500 αεροπλάνων.[6]
Η επίθεση συνέπεσε (;) στην επέτειο των 129 χρόνων από την εισβολή του Μεγάλου Ναπολέοντα στη Ρωσία.
Πολλοί λένε πως ο Χίτλερ ήθελε να αποδείξει πως ήταν ανώτερος του Ναπολέοντα.
Οι λόγοι της επίθεσης
Ο πόλεμος εναντίον της ΕΣΣΔ ήταν πάντοτε μέσα στα σχέδια του Χίτλερ, αλλά και των Δυτικών αντιπάλων του, αφού δεν ήταν δυνατόν να βρουν την ολοκλήρωσή τους, προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση, οι ενδοϊμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί της εποχής, με το πρώτο εργατικό κράτος στην ιστορία να παραμένει ανέπαφο και να επηρεάζει το παγκόσμιο εργατικό κίνημα.
Η τελική απόφαση για εισβολή στην ΕΣΣΔ πάρθηκε στις 18 Δεκέμβρη του 1940 όταν εκδόθηκε η υπ’ αριθμόν 21 Οδηγία του Γερμανού δικτάτορα η οποία μεταξύ άλλων έλεγε:
«Οι γερμανικές στρατιωτικές δυνάμεις πρέπει να είναι έτοιμες να συντρίψουν τη Σοβιετική Ρωσία με μια ταχεία εκστρατεία, ακόμη και πριν τελειώσει ο πόλεμος με την Αγγλία. Για το σκοπόν αυτόν, ο Στρατός οφείλει να χρησιμοποιήσει όλες τις διαθέσιμες μονάδες, γιατί τα εδάφη που θα καταληφθούν πρέπει να διασφαλισθούν από κάθε αιφνιδιαστική επίθεση…
Οι προπαρασκευές που απαιτούν περισσότερο χρονικό διάστημα θα πρέπει να αρχίσουν ευθύς από τώρα – αν τούτο δεν έχη ήδη γίνει – και θα πρέπει να τερματιστούν στις 15 Μαΐου 1941…»[7]
Η όλη επιχείρηση πήρε την κωδική ονομασία «Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα».
Από τον Ιανουάριο ως το Μάρτιο του ’41 όλα τα σχέδια της επιχείρησης είχαν ολοκληρωθεί, ενώ η έναρξή της προβλεπόταν περί τα τέλη Μαΐου.[8]
Η αναβολή για τον Ιούνιο ήταν αποτέλεσμα των αποτυχημένων πολεμικών επιχειρήσεων της Ιταλίας στην Ελλάδα και της αναγκαστικής εμπλοκής σε αυτές των γερμανικών δυνάμεων.
O Χίτλερ στην «Πολιτική Διαθήκη» του γράφει:
«Το πραγματικό πρόβλημα δεν ήταν γιατί η έναρξη της επιθέσεώς μας έγινε στις 22 Ιουνίου 1941 αλλά μάλλον γιατί δεν πραγματοποιήθηκε νωρίτερα πράγμα που θα είχαμε κάνει εάν δε μας παρακώλυαν οι δυσχέρειες που μας προέκυψαν από τους Ιταλούς και τη βλακώδη εκστρατεία τους στην Ελλάδα, οπότε και θα είχαμε επιτεθεί στη Ρωσία μερικές εβδομάδες νωρίτερα […]
Εάν ο πόλεμος είχε παραμείνει αγώνας που τον διεξήγαγαν οι Γερμανοί και όχι ο Άξονας θα είχαμε τη δυνατότητα να επιτεθούμε εναντίον της Ρωσίας στις 15 Μαΐου του 1941».[9]
Όλες οι ιστορικές πηγές βεβαιώνουν ότι η γερμανική πολεμική μηχανή ήταν πανέτοιμη.
Ο πόλεμος εναντίον της Βρετανίας δεν απασχολούσε μονόπλευρα τον Χίτλερ, με την έννοια ότι δεν επιδίωκε την εξαφάνιση της βρετανικής αυτοκρατορίας, αλλά τη συμφωνία μαζί της και την αναγνώριση από αυτήν του ηγετικού ρόλου της Γερμανίας στα ευρωπαϊκά πράγματα.
Η Βρετανική Αυτοκρατορία δεν είχε καμία διάθεση να παραδώσει οικειοθελώς την πρωτοκαθεδρία της στον καπιταλιστικό κόσμο με αποτέλεσμα το ροκάνισμα του χρόνου να αποβαίνει σε βάρος της ναζιστικής Γερμανίας.
Ο ίδιος ο Χίτλερ ομολογεί:
«Η οριστική απόφασή μου να εκκαθαρίσω την υπόθεση με τη Ρωσία, διά της δυνάμεως των όπλων, ελήφθη μόλις πείσθηκα πως η Βρετανία είχε ως πάγια θέση της να επιμείνει στην πολιτική της.
Ο Τσόρτσιλ υπήρξε ολοκληρωτικά ανίκανος να εκτιμήσει το ευγενές πνεύμα που επέδειξα με το να συγκρατηθώ και να μην προκαλέσω ένα ανεπανόρθωτο ρήγμα ανάμεσα στους Γερμανούς και σε αυτούς. Πράγματι δοκιμάσαμε την εγκράτειά μας με το να μην τους συντρίψουμε στη Δουνκέρκη.
Θα έπρεπε ωστόσο να τους αναγκάσουμε να αποδεχθούν διά της πειθούς, ότι η επίτευξη της γερμανικής ηγεμονίας επί ολοκλήρου της Ευρώπης, συνιστούσε μία τάξη πραγμάτων στην οποία αν και είχαν πάντοτε αντιταχθεί, τώρα αποτελούσε ένα γεγονός το οποίο πραγματοποίησα χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία και το οποίο θα τους πρόσφερε άπειρα πλεονεκτήματα.
Ακόμα και περί το τέλος Ιουλίου, ένα μήνα μετά την ήττα της Γαλλίας, αντιλήφθηκα πως για μία ακόμη φορά οι προσπάθειές μας είχαν διαφύγει της ειρήνης. Λίγο αργότερα γνώριζα ότι η εισβολή στη Βρετανία δεν ήταν εφικτή προ της ελεύσεως των φθινοπωρινών καταιγίδων, και αυτό διότι δεν είχε επιτευχθεί η απόλυτη κυριαρχία επί του αέρα.
Εν ολίγοις συνειδητοποίησα ότι δε θα κατορθώναμε ποτέ ίσως να πραγματοποιήσουμε την εισβολή στη Βρετανία».[10]
Την πρόθεσή του να μην επιδιώξει την κατάρρευση της Μ. Βρετανίας την είχε αποσαφηνίσει και στους στρατηγούς του όταν κατά την επιχείρηση εναντίον της Γαλλίας είχε αφήσει τα βρετανικά στρατεύματα να φύγουν ανενόχλητα από τη Δουνκέρκη.
Σύμφωνα με τον Γερμανό Στρατηγό Μπλούμεντριτ:
«Μας κατέπληξεν ομιλήσας με θαυμασμόν διά τη Βρετανικήν Αυτοκρατορίαν, διά την αναγκαιότητα της ύπαρξής της και διά τον πολιτισμόν, τον οποίον η Μεγάλη Βρετανία έφερεν εις τον κόσμον. […]
Συνέκρινε τη Βρετανικήν Αυτοκρατορίαν με την Καθολικήν Εκκλησίαν ειπών ότι αμφότεραι υπήρξαν ουσιώδη στοιχεία σταθερότητος εις τον κόσμον. Είπεν ότι παν ό,τι ήθελεν από τη Μεγάλην Βρετανίαν ήτο ν’ αναγνωρίση αύτη την θέσιν της Γερμανίας εις την Ηπειρωτικήν Ευρώπην.
Η επιστροφή των απολεσθεισών αποικιών της Γερμανίας θα ήτο επιθυμητή αλλ’ ουχί ουσιώδης και θα προσφέρετο μάλιστα να υποστηρίξη την Μεγ. Βρετανίαν με στρατεύματα εάν αύτη θα περιπλέκετο εις δυσκολίας οπουδήποτε. […]
Εν κατακλείδι είπεν ότι σκοπός του ήτο να συνάψη ειρήνην με την Μεγ. Βρετανίαν επί βάσεως, την οποία αύτη θα εθεώρη ότι η τιμή της θα επέτρεπε να δεχθή».[11]
Εφόσον, λοιπόν, δεν ήταν δυνατόν η Βρετανία να ενδώσει διά της πειθούς ή διά των όπλων, η Γερμανία έπρεπε να βρει άλλο δρόμο για να επιβάλει την πρωτοκαθεδρία της στον καπιταλιστικό κόσμο.
Κάτι τέτοιο μπορούσε να επιτευχθεί μέσω της σοβιετικής συντριβής. Δηλαδή με τη μεγέθυνση της Γερμανίας και την υπεροχή της, που θα εξασφαλιζόταν από την καταστροφή της ΕΣΣΔ ως πρώτου εργατικού κράτους στην ιστορία και την κυριαρχία στα εδάφη και τις πλουτοπαραγωγικές πηγές της ανατολικής Ευρώπης και της Ασίας.
Οπως σημειώνει ο Liddell Hart, ο Χίτλερ:
«Στράφηκε προς την ίδια κατεύθυνση όπως κι ο Ναπολέοντας – στην κατάληψη της Ρωσίας σαν ένα είδος εισαγωγής για την τελική διευθέτηση με τη Βρετανία».[12]
Οταν τα χιτλερικά στρατεύματα εισέβαλλαν στο σοβιετικό έδαφος, η φασιστική Γερμανία είχε επιβάλει την κυριαρχία της, έμμεσα ή άμεσα, πάνω σ’ ένα απέραντο έδαφος που εκτεινόταν από τις ακτές του Ατλαντικού ως τα σοβιετικά σύνορα κι από το Νάρβικ ως την Κρήτη.
Η επίθεση στην ΕΣΣΔ, στην πραγματικότητα έσωσε τη Βρετανία.
Στην Ευρώπη, ουσιαστικά, οι μόνες χώρες που ήταν ελεύθερες ήταν η Σοβιετική Ένωση και η Αγγλία.
Εντούτοις, η όλη όψη του πολέμου άλλαξε ριζικά με την εισβολή στη Σοβιετική Ένωση, γεγονός που δεν προκύπτει, κυρίως, εκ του αποτελέσματος του πολέμου όσο με βάση την κατάσταση που ίσχυε κατά την έναρξη της επίθεσης.
«Οταν στη συνέχεια έστρεψα το βάρος της επιθέσεως στα Ανατολικά και διέρρηξα το κομμουνιστικό απόστημα, έτρεφα την ελπίδα πως μ’ αυτή μου την πράξη θα αναζωπύρωνα κάποιες σπίθες κοινού νου στις δυτικές δυνάμεις.
Τους παρείχα τη δυνατότητα, χωρίς να καταβάλλουν το ελάχιστο τίμημα, να συνεισφέρουν σε μια πράξη καθάρσεως, αφήνοντας χωρίς φόβο το καθήκον απολυμάνσεως της Δύσεως και μόνο στα δικά μας χέρια.
Το αβυσσαλέο όμως μίσος που νιώθουν οι υποκριτές αυτοί για έναν άνθρωπο καλής βουλήσεως και πίστεως είναι πολύ ισχυρότερο από το αίσθημα αυτοσυντηρήσεώς τους».[13]
Αδόλφος Χίτλερ
Σύμφωνα με τον Liddell Hart:
«Εδωσε στη Βρετανία την ευκαιρία να αναλάβει από μια κατάσταση, που φαινόταν απελπιστική στα μάτια αυτών που ζούσαν έξω απ’ τα σύνορα του νησιού της. Ηταν φανερό σε όλους αυτούς, πόσο απελπιστική ήταν η θέση του μικρού αυτού νησιού. […]
Με την άρνησή της η Βρετανική Κυβέρνηση να συζητήσει κάθε προσφορά ειρήνης υποχρέωσε τη χώρα σε καταστάσεις που λογικά θα την οδηγούσαν απ’ την αυξανόμενη εξάντληση στη βέβαιη κατάρρευση – ακόμη και στην περίπτωση που ο Χίτλερ θα απέφευγε να την καταλάβει αιφνιδιαστικά με εισβολή.
Η οδός της αδιαλλαξίας ισοδυναμούσε με βραδεία αυτοκτονία».[14]
Σημειώσεις:
[1]. Catherine Merridale: «Ο πόλεμος του Ιβάν», εκδόσεις «Ιωλκός», σελ. 151.
[2]. Στρατάρχης Γ. Κ. Ζούκοφ: «Αναμνήσεις και Στοχασμοί», εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή», τόμος 1ος, σελ. 301.
[3]. Στο ίδιο σελ 301.
[4]. Στο ίδιο σελ. 302-303.
[5]. «Προκήρυξις του Φύρερ προς τον γερμανικόν λαόν και Διακοίνωσις του υπουργείου των Εξωτερικών του Ράιχ προς την Σοβιετικήν Κυβέρνησιν», κατοχική έκδοση στα ελληνικά, σελ. 12.
[6]. Inan Kershaw: «Χίτλερ 1936 – 1945 – Νέμεσις», εκδόσεις Scripta, σελ. 363.
[7]. Ουίν. Τσόρτσιλ: «2ος Παγκόσμιος πόλεμος», Εκδόσεις Ελληνική Μορφωτική Εστία, τόμος β’ σελ. 421-423 και William L. Shirer: «Ανοδος και πτώσις του Γ’ Ράιχ», τόμος Γ’ σελ. 38-39.
[8]. Inan Kershaw, στο ίδιο, σελ. 318 και 340.
[9]. Α. Χίτλερ: «Η Πολιτική μου διαθήκη», Εκδόσεις «Απολλώνειο Φως», σελ. 30 και 34.
[10]. Στο ίδιο, σελ. 47- 48.
[11]. Liddell Hart: «Η άλλη πλευρά του λόφου», εκδόσεις «Δ. Δαρεμάς», σελ. 250.
[12]. Liddell Hart: «Ιστορία του Δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου», έκδοση 7ου ΕΓ/ΓΕΣ, τόμος Α’, σελ. 173.
[13]. Α. Χίτλερ: «Η Πολιτική μου διαθήκη», Εκδόσεις «Απολλώνειο Φως», σελ. 8.
[14]. Στο ίδιο, σελ. 171-173.
Επιχείρηση «Μπαρμπαρόσα» – Οι λαοί με κομμένη την ανάσα! (vid)
