Δεκέμβρης 1944: 33 στιγμές από τη μάχη της Αθήνας (Β’ Μέρος)
Η λαϊκή πάλη το Δεκέμβρη 1944 υπήρξε φαινόμενο μοναδικό σε όλη την καπιταλιστική Ευρώπη μετά από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Στις μάχες των 33 ημερών πρωταρχικά αναδείχτηκαν η μαζική λαϊκή οργάνωση και αυτενέργεια, η συλλογικότητα, η αλληλεγγύη και η πολιτική επαγρύπνηση, μαζί με την αυτοθυσία, σ’ έναν αγώνα που δόθηκε με πρωταγωνιστή την εργατική τάξη και το κόμμα της, το ΚΚΕ.
Συνέχεια από το Α’ Μέρος
6-18 Δεκέμβρη – Η μάχη στο στρατόπεδο Μακρυγιάννη
6 Δεκέμβρη:
Η επίθεση του ΕΛΑΣ στο στρατόπεδο που στέγαζε το Σύνταγμα Χωροφυλακής Αθηνών ήταν φυσική συνέχεια της εκκαθάρισης του Θησείου και της εγκατάστασης μονάδων του ΕΛΑΣ στο λόφο του Φιλοπάππου.
Στο στρατόπεδο υπήρχε σημαντική δύναμη Χωροφυλακής που είχε συσταθεί εκ των ενόντων την τελευταία περίοδο της Κατοχής και μετά από την Απελευθέρωση. Η όλη δύναμη του Συντάγματος ανερχόταν σε 1.100 άντρες περίπου.
Επικεφαλής της άμυνας του Συντάγματος Χωροφυλακής ήταν ο πρώην διοικητής των Ταγμάτων Ασφαλείας Λακωνίας Κ. Κωστόπουλος, ο οποίος είχε κατηγορηθεί για δωσιλογισμό και δεν είχε δικαστεί ακόμη.
Οι αξιωματικοί και οι οπλίτες του Συντάγματος ήταν επίλεκτες δυνάμεις των πάλαι ποτέ συνεργατών των ναζί, που από κοινού οργάνωναν τα μπλόκα σε διάφορες συνοικίες της Αθήνας, αλλά και τα ολοκαυτώματα σε περιοχές όλης της Ελλάδας.
Για την οργάνωση της άμυνας ιδρύθηκαν 7 εξωτερικά φυλάκια ως πρώτη ζώνη άμυνας σε διάφορες οδούς έναντι του στρατοπέδου. Ως δεύτερη ζώνη άμυνας τέθηκε η περίφραξη (μαντρότοιχος) και τρίτη ζώνη άμυνας τα εσωτερικά κτίρια.
Τα ξημερώματα της 6ης Δεκέμβρη στις 6.30 εκδηλώνεται μεγάλη επίθεση από το 1ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ. Η πρώτη επίθεση γίνεται στο 7ο φυλάκιο, που ήταν τοποθετημένο σε πολυκατοικία της διασταύρωσης των οδών Μακρυγιάννη και Χατζηχρήστου.
Το ένα μετά από το άλλο τα φυλάκια ως τις 10 το πρωί εξουδετερώνονταν.
Το κτίριο του Μακρυγιάννη θα παραδινόταν, αν κατά τις 11 δεν επενέβαιναν οι Βρετανοί με καμιόνια του Ερυθρού Σταυρού δήθεν για τη μεταφορά τραυματιών, στην πραγματικότητα όμως είχαν ενισχύσεις με πυρομαχικά και άντρες.
Οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ, προερχόμενες από το Κουκάκι, τα Πετράλωνα, την Καλλιθέα, τον Πειραιά και ειδικά αυτές που προέρχονταν από τ’ ανατολικά των λεωφόρων Συγγρού και Αμαλίας, ήταν υποχρεωμένες να διασχίσουν ανοιχτούς χώρους, λεωφόρους, τον Εθνικό Κήπο κλπ., ενώ προσέκρουαν συνεχώς σε φυλάκια ή οχυρωμένα σημεία τα οποία έπρεπε να εξουδετερώσουν για να συνεχίσουν.
Αυτό προκαλούσε καθυστέρηση και πολυδιάσπαση δυνάμεων.
Την 9η Δεκέμβρη το απόγευμα, το Σύνταγμα Μακρυγιάννη ενισχύθηκε από Βρετανούς αλεξιπτωτιστές οι οποίοι ήταν ειδικοί στις ναρκοθετήσεις.
Υπό την κάλυψη του Συντάγματος ναρκοθέτησαν το χώρο του περιβόλου του συγκροτήματος Μακρυγιάννη. Τα πυρά από την Ακρόπολη πύκνωσαν.
Η ανταπόδοση των πυρών προς την Ακρόπολη απαγορεύτηκε ρητά από τον ΕΛΑΣ, ακόμα κι αν επρόκειτο για λόγους άμυνας, για να μην προξενηθούν ζημιές στο μνημείο.
Τη 10η Δεκέμβρη οι ΕΛΑΣίτες εξαπέλυσαν ευρεία επίθεση, με τη συμμετοχή ενός τάγματος του 6ου Συντάγματος Κορίνθου.
Το πυροβολικό του ΕΛΑΣ έριξε είκοσι βλήματα στα οποία απάντησαν με καταιγισμό πυρών το πυροβολικό των πλοίων από το Φάληρο και η βρετανική αεροπορία.
Πιο αποφασιστικό ρόλο στην απόκρουση της επίθεσης του ΕΛΑΣ είχε η επέμβαση περίπου δέκα βρετανικών τεθωρακισμένων και αρμάτων μάχης.
Παρόλο που μεμονωμένες ομάδες ΕΛΑΣιτών έφτασαν ως τον περίβολο και μάλιστα προκάλεσαν και ρήγματα σε αυτόν, ο ΕΛΑΣ δεν τα κατάφερε.
Η βρετανική συμμετοχή αύξησε κατακόρυφα τις απώλειες του ΕΛΑΣ. Οι προερχόμενοι από τις ανατολικές συνοικίες αποκόπηκαν από τα μετόπισθέν τους και χρειάστηκαν ν’ αγωνιστούν σκληρά για ν’ αποφύγουν την καταστροφή τους.
Στη δράση των τεθωρακισμένων οφείλεται και η καταστροφή τμήματος του ΙΙΙ/42 Τάγματος του ΕΛΑΣ με 150 νεκρούς, τραυματίες κι αιχμάλωτους.
Προκάλεσε όμως και σοβαρές απώλειες στις δυνάμεις του Σκόμπι. Τα μπουκάλια βενζίνης που επιστράτευσε ο ΕΛΑΣ έκαψαν μερικά οχήματα και περιόρισαν την επιθετικότητα των αρμάτων.
Η μάχη έληξε στις 18 Δεκέμβρη.
7 Δεκέμβρη:
Δυνάμεις της 2ης βρετανικής Ταξιαρχίας αλεξιπτωτιστών κατέλαβαν την Ακρόπολη, όπου εγκατέστησαν πολυβόλα και όλμους, βάλλοντας εναντίον θέσεων του ΕΛΑΣ σε όλη την περίμετρο του Βράχου (Μακρυγιάννη, Θησείο, Φιλοπάππου, Ψυρρή).
Επιθετικές ενέργειες Βρετανών σε Μοναστηράκι και Χατζηκώστα. Αποκρούονται από τον ΕΛΑΣ με επιτυχία. Τμήματα του ΕΛΑΣ προωθήθηκαν έως την πλατεία Βάθης.
Ο Τσώρτσιλ παραγγέλνει στον Σκόμπι να δράσει σα να βρίσκεται σε πόλη υπό κατοχή. Αρχίζει η σφαγή αμάχων από την αγγλική αεροπορία. Ένταση αεροπορικών βομβαρδισμών στην Καισαριανή.
Στον Πειραιά ανατράπηκε η απόπειρα απόβασης δυνάμεων στον Άι-Γιώργη. Ινδικά αποικιακά στρατεύματα αποβιβάζονται στη Ζέα και καθηλώνονται από το 6ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ. Στο Κερατσίνι 100 Ινδοί αιχμαλωτίζονται και αφοπλίζονται. Οι Άγγλοι αντιδρούν βομβαρδίζοντας τον Πειραιά.
8 Δεκέμβρη:
Η γενική απεργία συνεχίστηκε στην Αθήνα και τον Πειραιά με απόλυτη επιτυχία, ενώ εκδηλώσεις και απεργίες αλληλεγγύης πραγματοποιήθηκαν σε όλη τη χώρα.
Το βράδυ της 7ης προς 8 Δεκέμβρη γίνεται η μάχη στις φυλακές των παραπηγμάτων στη Βουλιαγμένη.
Οι 100 χωροφύλακες της φρουράς έχουν εξοπλίσει τους φυλακισμένους προδότες και η μάχη ήταν σκληρή.
Το πρωί όμως κάθε αντίσταση είχε καμφθεί και ο ΕΛΑΣ εγκατέστησε φρουρά.
Στην Καισαριανή, η Ορεινή Ταξιαρχία, εκδικούμενη για τις βαριές της απώλειες, βάζει φωτιά στις παράγκες του Συνοικισμού.
Ο ΕΛΑΣ κυριεύει το Αρχηγείο της Χωροφυλακής στην οδό Ιουλιανού και η μάχη μεταφέρεται στο κέντρο.
Στον Πειραιά γίνεται ο πρώτος μαζικός κανονιοβολισμός συνοικιών του Πειραιά από το βρετανικό στόλο.
9 Δεκέμβρη:
Ο ΕΛΑΣ κινείται εναντίον της Σχολής Ευελπίδων, 9-12 Δεκέμβρη, στο χώρο της οποίας βρίσκονταν 23 αξιωματικοί και 183 Ευέλπιδες.
Οι μάχες ήταν σφοδρότατες, σώμα με σώμα, όροφο τον όροφο, και διήρκεσαν πολλή ώρα. Δεκαπέντε Ευέλπιδες αρνήθηκαν να πολεμήσουν κατά του ΕΛΑΣ.
Ο επικεφαλής λοχαγός τούς έστησε μπρος στα πολυβόλα και τους απείλησε με εκτέλεση αν δε δέχονταν να πολεμήσουν. Οι Ευέλπιδες αρνήθηκαν και πάλι και εκτελέστηκαν.
Η πολιορκία λύθηκε με παρέμβαση των Βρετανών, που μετέφεραν το προσωπικό της Σχολής στα Ανάκτορα.
Τμήματα του Τάγματος Καλλιθέας έφτασαν μαχόμενα μέχρι την Ακρόπολη. Βομβαρδίζεται το νοσοκομείο του Άι-Γιάννη. Χτυπήθηκαν τα γραφεία της 3ης Αχτίδας της ΚΟΑ.
Φτάνει στην Αθήνα η VIII Ταξιαρχία του ΕΛΑΣ από την Πελοπόννησο (3.100 άντρες).
Ο Τσώρτσιλ τηλεγραφεί στον Λίπερ:
«Ο σκοπός είναι σαφής. Να συντριβεί το ΕΑΜ».
Στο Γουδή και στην Καισαριανή αποκρούονται εχθρικές επιθέσεις. Εντείνεται η τρομοκρατική δράση της αγγλικής αεροπορίας.
10 Δεκέμβρη:
Γίνεται εξόρμηση του ΕΛΑΣ προς το Νοσοκομείο Συγγρού. Το κτίριο το υπερασπίζονται 400 Ριμινίτες και χωροφύλακες.
Ο 3ος Λόχος του 4ου Τάγματος Καισαριανής, μετά από δυόμισι ώρες μάχης, κατάφερε να καταλάβει μία πτέρυγα του νοσοκομείου πιάνοντας 20 αιχμαλώτους.
Την άλλη μέρα οι Άγγλοι, ενισχυμένοι με τανκς και αεροπλάνα, έπειτα από έναν ανελέητο βομβαρδισμό υποχρεώνουν τον ΕΛΑΣ να το εγκαταλείψει, αφού το κτίριο έχει μετατραπεί σε ερείπια.
Στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας ο ΕΛΑΣ κατέλαβε το 3ο Στρατιωτικό Νοσοκομείο. Οι χωροφύλακες επιτίθενται και πάλι στην Καισαριανή, οι Βρετανοί βομβαρδίζουν την Καισαριανή και τη Νέα Σμύρνη.
Χάρη στην αεροπορική τους ισχύ, οι Βρετανοί αρχίζουν να σταθεροποιούν τις θέσεις τους.
Στον Πειραιά γίνεται κατάληψη της Σχολής Ναυτικών Δοκίμων.
11 Δεκέμβρη:
Τμήματα του 4ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ προωθήθηκαν μέχρι την Ομόνοια, η οποία είχε περιφραχτεί με συρματοπλέγματα.
Αγγλικές αποβατικές ενισχύσεις πεζικού και τανκς κατορθώνουν να καταλάβουν τις περιοχές Τζιτζιφιών – Μοσχάτου – Νέου Φαλήρου.
Οι Άγγλοι επιχειρούν να θέσουν υπό έλεγχο τους κεντρικούς δρόμους της Αθήνας.
Φτάνει στην Αθήνα ο Βρετανός στρατάρχης Χάρολντ Αλεξάντερ και αντικαθιστά τον Σκόμπι με τον Τζον Χόκσγουερθ. Ο Σκόμπι παραμένει στην Ελλάδα και ορίζεται υπεύθυνος διαπραγματεύσεων.
Ο κανονιοβολισμός του Πειραιά συνεχίζεται. Βομβαρδίζεται το Τζάνειο.
12 Δεκέμβρη:
Τη νύχτα 12 προς 13 Δεκέμβρη: Ο ΕΛΑΣ επιτίθεται στις βρετανικές εγκαταστάσεις στα «Παραπήγματα». (σημερινό Μέγαρο Μουσικής).
Η δύναμη εκεί πέρα διέθετε τανκς και πυροβολικό. Έπειτα από πολύωρη μάχη που κράτησε ως το πρωί, ο ΕΛΑΣ επικρατεί συλλαμβάνοντας πολλούς αιχμαλώτους και αρκετό οπλισμό.
Σε αντίποινα για τη Σχολή Ευελπίδων, οι χωροφύλακες χτυπούν το Νοσοκομείο «Σωτηρία», το οποίο υπεράσπιζε μόνο ο ΙΙΙ/42 Λόχος του ΕΛΑΣ, σφάζοντας όποιον βρίσκουν μέσα: Ανάπηρους στρατιώτες, αντάρτες, πολίτες τραυματίες από τους αγγλικούς βομβαρδισμούς.
Καινούργιες εκατοντάδες νεκροί από τον άμαχο πληθυσμό σε Κολοκυνθού, Περιστέρι, Λόφο Σκουζέ.
Οι Ριμινίτες με μια αιφνιδιαστική επίθεση καταλαμβάνουν το λόφο του Αράπη (στην περιοχή του Βύρωνα). Τον οχυρώνουν με πυροβολικό, όλμους και πολυβολεία. Το βράδυ της ίδιας μέρας ανταρτο-ΕΠΟΝίτες ξεκινούν επίθεση.
Γίνεται σφοδρή μάχη. Η θέση αυτή είναι αδύνατο να κρατηθεί κι εγκαταλείπεται. Ούτε οι Ριμινίτες τόλμησαν να ξανανέβουν. Ο Αράπης έγινε «νεκρή ζώνη».
Η πρώτη προσπάθεια του Σκόμπι για συνεννόηση των δύο πλευρών πέφτει στο κενό. Πραγματοποίησε ανεπίσημη συνάντηση με τον εκπρόσωπο του ΕΑΜ (Πορφυρογένη), όπου έθεσε όρους για την κατάπαυση του πυρός.
Οι Βρετανοί συγκέντρωσαν στο Ελληνικό περίπου 1.000 αμάχους και τους έκλεισαν σε συρματοπλέγματα.
Στην πρωτεύουσα καταφτάνει ο Βρετανός υπουργός Μακ Μίλαν.
Η περιοχή της πρωτεύουσας έμεινε χωρίς νερό.
13 Δεκέμβρη:
Ο καπετάνιος του Τάγματος Καισαριανής Ορέστης με τον διοικητή του 3ου Λόχου Βουτηρά και 15 ΕΛΑΣίτες περνάνε τις γραμμές του εχθρού και εισχωρούν στα Κουπόνια όπου είναι στρατοπεδευμένα δύο τάγματα της Ορεινής Ταξιαρχίας. Ο εχθρός αιφνιδιάζεται.
Γίνεται μια από τις πιο ηρωικές συγκρούσεις του Δεκέμβρη.
Στο τέλος, όταν τα πυρομαχικά τελειώνουν, οι ΕΛΑΣίτες αρνούνται να παραδοθούν και οι Ριμινίτες ορμούν πάνω τους με τις ξιφολόγχες. Από τότε όμως και μέχρι τις 28 Δεκέμβρη το μέτωπο της Καισαριανής σταθεροποιείται. Φυσικά δεν σταματά το σφυροκόπημα από την Ακρόπολη και από τα αεροπλάνα.
Νέες αγγλικές δυνάμεις αποβιβάζονται στον Πειραιά, όπου και ενισχύουν τη γραμμή Καστέλας – Φαλήρου συνεχώς.
Αγγλικά πλοία κανονιοβολούν την πόλη. Οι ΕΛΑΣίτικες δυνάμεις οπισθοχωρούν και αναδιατάσσονται. Ο ΕΛΑΣ κυρίεψε τα αεροδρόμια Τατοΐου και Ελευσίνας. Επίθεση του ΕΛΑΣ στο μέγαρο Σπυράκη και την Ηλεκτρική.
Οι Βρετανοί παρεμποδίζουν τη διανομή αλευριού από τον Διεθνή Ερυθρό Σταυρό, καθώς και την αποστολή γάλακτος στα νοσοκομεία. Το βάρος του επισιτισμού επωμίζονται η Παναθηναϊκή και η Παμπειραϊκή Λαϊκή Επιτροπή.
14 Δεκέμβρη:
Ο ΕΛΑΣ καταλαμβάνει το εργοστάσιο του Πουλόπουλου στα Πετράλωνα.
Νέες βρετανικές αποβάσεις στον Πειραιά. Οι Άγγλοι δείχνουν να κερδίζουν τη μάχη για τον έλεγχο της πόλης. Με ορμητική επίθεσή του ο ΕΛΑΣ πιάνει στο Μοσχάτο 120 Άγγλους και Ινδούς αιχμαλώτους.
15 Δεκέμβρη:
Ανατρέπονται ισχυρές βρετανικές επιθέσεις στο συνοικισμό Κουντουριώτη και το κέντρο του Πειραιά. Βαριές οι απώλειες για τον εχθρό.
Αποβιβάζονται ολοένα και περισσότερα στρατεύματα που προωθούνται προς το κέντρο της Αθήνας.
Προώθηση των Άγγλων από Τζιτζιφιές προς Αγίους Αποστόλους. Μέσα στη μέρα, οι Βρετανοί βομβαρδίζουν τα Λιόσια, όπου βρίσκεται η έδρα της Ραδιοφωνίας του ΕΑΜ, και τους Αγίους Αναργύρους.
16 Δεκέμβρη:
Οι Άγγλοι κάνουν επίθεση στο Δουργούτι με όλα τα μέσα. Στο εργοστάσιο της ΕΘΕΛ (εργοστάσιο ελαστικών) βρίσκονται μόνο 4 ΕΛΑΣίτες που αντιστέκονται σθεναρά.
Μισή μέρα χρειάστηκαν οι Άγγλοι για να τους λυγίσουν. Το εργοστάσιο καταφέρνουν να το καταλάβουν, δεν μπορούν όμως να διεισδύσουν στη γειτονιά από την αντίσταση.
Τα πυρά του ΕΛΑΣ κατέρριψαν αγγλικό αεροπλάνο στο Γαλάτσι. Ανατινάζεται η βίλα Θων.
Από το πρωί μαζική επίθεση των Βρετανών με δεκάδες τανκς, με στόχο το άνοιγμα της Λεωφόρου Συγγρού και την ενίσχυση του κέντρου της Αθήνας. Οι Άγγλοι ενεργούν με νεοαποβιβασμένες δυνάμεις επίθεση από το Δέλτα Φαλήρου – Ιππόδρομο, με άξονα τη Λεωφόρο Συγγρού. Καταλαμβάνεται το Ιωσηφόγλειο.
17 Δεκέμβρη:
Το δημαρχιακό Μέγαρο Αθήνας έπεσε και η περίσφιξη του κέντρου συνεχίζεται συστηματικά. Παρά τη λυσσαλέα αντίσταση των ΕΛΑΣιτών, οι Βρετανοί προχωρούν, έστω και αργά.
Οι Βρετανοί καταλαμβάνουν αιφνιδιαστικά τον Αρδηττό, αλλά ο ΕΛΑΣ καταφέρνει να τον ανακαταλάβει.
Το βασικό οχυρό του ΕΛΑΣ στο εργοστάσιο «ΦΙΞ» εμβολίστηκε από άρματα μάχης και οι υπερασπιστές του έπεσαν μαχόμενοι.
Έχουν ανάγκη ενισχύσεων.
Στον Πειραιά η κατάσταση είναι ακόμα πιο δύσκολη. Ως το βράδυ έχει χαθεί ο Προφήτης Ηλίας και το κέντρο του Πειραιά. Έπειτα από έναν ανηλεή βομβαρδισμό καταλήφθηκε και ο λόφος της Καστέλας.
Για πρώτη φορά τα αγγλικά αεροπλάνα ρίχνουν σε λαϊκές συνοικίες ωρολογιακές βόμβες. Κύριος στόχος των τρομοκρατικών αυτών επιθέσεων ήταν η πλατεία Βάθης, ο λόφος του Στρέφη, τα Κάτω Πατήσια και οι Άγιοι Ανάργυροι.
Το Α΄ Σώμα Στρατού διέταξε την VIII Ταξιαρχία Πελοποννήσου να αναπτύξει τμήματά της στην περιοχή Δαφνί – Περιστέρι και να κρατήσει επαφή με την ΧΙΙΙ Μεραρχία.
Αντίθετα, ο ΕΛΑΣ Στερεάς έχει πάρει σβάρνα τον Ζέρβα μέχρι πάνω από την Πρέβεζα, αναγκάζοντάς τον να καταφύγει στην Κέρκυρα.
18 Δεκέμβρη – Μάχη στις φυλακές Αβέρωφ:
Κύριος σκοπός των Βρετανών η διείσδυση στην Καλλιθέα.
Γι’ αυτόν το λόγο η επίθεση των Βρετανών στη Νέα Σμύρνη έγινε από δύο σημεία. Χαμηλά από το Δέλτα – Βουρλοπόταμο με κατεύθυνση την περιοχή του Γυμναστηρίου και ψηλότερα από το Ιωσηφόγλειο με άξονα την οδό Ομήρου και κατεύθυνση προς την κεντρική πλατεία.
Η άμυνα σε αυτό το σημείο ήταν επιτυχής.
Στην Ομήρου και Μεγάλου Αλεξάνδρου η Μεταξωτή Διμοιρία έκανε πραγματικά θαύματα. Κράτησε την περιοχή εκεί, και ειδικά την Ομήρου, πέντε μέρες.
Ανακόπτεται η επίθεση των Βρετανών και στην πλατεία Σκατζουράκη από ομάδα ΕΛΑΣιτών με επικεφαλής τον μαχητή Αλισάφη, που βάζει εύστοχες βολές μυδράλιου, αναγκάζοντάς τους να υποχωρήσουν άτακτα στα νεκροταφεία. Βραδινή παγκινητοποίηση των Νεοσμυρνιωτών και οχύρωση των δυνάμεων του ΕΛΑΣ στο λόφο της πλατείας Σκατζουράκη.
Την επιχείρηση εκτελούν δώδεκα άνθρωποι που ανήκαν στο 3ο Σύνταγμα Αθηνών του ΕΛΑΣ με καπετάνιο τον (ταγματάρχη του ΕΛΑΣ) Σταύρο Μαυροθαλασσίτη.
Στις φυλακές Αβέρωφ κρατούνται πάνω από 250 δωσίλογοι-στελέχη του κατοχικού κρατικού μηχανισμού.
Εκεί βρίσκονταν επίσης ο στρατηγός Τσολάκογλου και ο Ιωάννης Ράλλης, που διετέλεσαν κατοχικοί πρωθυπουργοί, ο Παπαδόγκωνας, ο συνταγματάρχης των Ταγμάτων Ασφαλείας Πλυντζανόπουλος, αλλά και ο Νίκος Μπουραντάς, ο φόβος και ο τρόμος των Αθηναίων την περίοδο της Κατοχής.
Στον Πειραιά ο ΕΛΑΣ ανακαταλαμβάνει τα Ψυγεία «Φιξ» και παίρνει και αρκετούς αιχμαλώτους.
Μετά από πολυήμερο αγώνα, ο εχθρός εγκαταστάθηκε στο ύψωμα Προφήτη Ηλία και κατέχει τη γραμμή κατά μήκος της οδού Τροχιοδρόμων μέχρι το Σταθμό Αθηνών – Πειραιώς με δύναμη άνω των 2.000 αντρών.
Άγγλοι και χωροφύλακες επιτίθενται σε Ζάππειο, Μακρυγιάννη, Βεΐκου, Φιλοπάππου, Καλλιθέα και Νέα Σμύρνη, θέτοντας υπό τον έλεγχό τους όλη την περιοχή μέχρι το κέντρο της Αθήνας, εκτός από το Ζάππειο. Τα βρετανικά αεροπλάνα χτυπούν πλέον τις θέσεις του ΕΛΑΣ στο Μαρούσι.
Η μάχη είναι πολύωρη, σκληρή και γίνεται σώμα με σώμα, φυλάκιο το φυλάκιο.
Όταν κάθισε η σκόνη, ο τοίχος των φυλακών Αβέρωφ είχε διαλυθεί. Όλη η δύναμη του 3ου Συντάγματος μπαίνει στο χώρο από το διαλυμένο τοίχο.
Οι περισσότεροι δωσίλογοι, συνεργάτες των Γερμανών, πετάνε τα όπλα και αρχίζουν να παραδίδονται.
Κι ενώ οι φυλακές βρίσκονται υπό τον έλεγχο του ΕΛΑΣ, βρετανικά αεροπλάνα αρχίζουν να βομβαρδίζουν την περιοχή των Αμπελοκήπων.
Σε ενίσχυσή τους καταφτάνουν και άρματα από τη Λ. Αλεξάνδρας με συνοδεία Ριμινιτών. Με τη βοήθειά τους οι περισσότεροι εξ αυτών φυγαδεύονται.
Ο ΕΛΑΣ καταφέρνει να αιχμαλωτίσει το 1/3 από αυτούς. Την επόμενη μέρα γίνεται ανεπιτυχώς προσπάθεια των κυβερνητικών δυνάμεων να ανακαταλάβουν τις φυλακές Αβέρωφ.
Ολοκληρώνεται με το Γ’ Μέρος
Πηγή: 902.gr
