Η αντικομμουνιστική υστερία για το τείχος του Βερολίνου (Μέρος Β’)
Η στρατηγική του ιμπεριαλισμού απέναντι στη ΓΛΔ
Συνέχεια από το Α’ Μέρος
Τα καπιταλιστικά κράτη, με τις ΗΠΑ στην πρώτη γραμμή, επεξεργάστηκαν σχέδια για το πώς θα αντιμετωπίσουν τη νέα κατάσταση που δημιούργησε η απόσπαση μιας σειράς χωρών από το ιμπεριαλιστικό στρατόπεδο (Αλβανία, Βουλγαρία, Τσεχοσλοβακία, Ουγγαρία, Πολωνία, Ρουμανία, Γιουγκοσλαβία).
Αρχικά έχοντας και το μονοπώλιο της ατομικής βόμβας, προσανατολίστηκαν στην πολιτική του «Roll-Back», δηλαδή της άμεσης επαναφοράς στον καπιταλισμό.
Ειδικά στο έδαφος της ΓΛΔ, η πολιτική του «Roll-Back» στόχευε αρχικά στην υπονόμευση της προσπάθειας οργάνωσης της διαλυμένης από τον πόλεμο παραγωγικής βάσης της χώρας.
Παιδιά εργαζομένων στον αγροτικό συνεταιρισμό Bundschuh στα νοτιοδυτικά της ΓΛΔ. Εκτός από νηπιαγωγεία και σχολεία πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, τα μέλη του συνεταιρισμού είχαν ιδρύσει πολυτεχνικό λύκειο με 10 κατευθύνσεις, χειρουργείο και σύλλογο νεολαίας
Στις περισσότερες περιπτώσεις υπονόμευσης και σαμποτάζ οι οποίες αποκαλύφθηκαν στη ΓΛΔ, υπήρχε άμεσος σύνδεσμος με τις μυστικές υπηρεσίες και τις οργανώσεις πρακτόρων στην ΟΔΓ και στο Δυτικό Βερολίνο.
Αυτό ισχύει για τα μεγάλης έκτασης σαμποτάζ στη σαξονική κλωστοϋφαντουργία (1949), στα έργα της εταιρείας «Solvay» στη Σαξονία (1952), στην αγροτική παραγωγή της περιοχής Kreis Wittstock (1953), στο Μηχανοτρακτερικό Σταθμό στο Brusewitz (1953), στην τσιμεντοποιία του Goschwitz και στην επιχείρηση συσκευών μέτρησης στο Zwonitz (1953).
Η υπονόμευση καθώς και τα σαμποτάζ εναντίον της κοινωνικοποιημένης βιομηχανίας και του οικονομικού σχεδίου κυριάρχησαν αρχικά στα χρόνια μεταξύ του 1949 και του 1955, και στη συνέχεια – ειδικά το 1958 – επικεντρώθηκαν στον πόλεμο εναντίον της σοσιαλιστικής αναδιάρθρωσης της αγροτικής οικονομίας στη ΓΛΔ.
Τη δράση των δικτύων κατασκοπείας και δολιοφθοράς θα τη δούμε πιο αναλυτικά παρακάτω αναφορικά με την περιοχή του Δυτικού Βερολίνου.
Οι Γερμανοί κομμουνιστές, με μεγάλη πείρα και οργανωτικότητα, με διεθνισμό και σε σύνδεση με τις λαϊκές μάζες, κατάφεραν να ηγηθούν στην οργάνωση της εργατικής τάξης και στην εφαρμογή των πρώτων μέτρων της εργατικής εξουσίας.
Η οικοδόμηση των σοσιαλιστικών σχέσεων παραγωγής στη ΓΛΔ, η διαμόρφωση νέας συνείδησης απέναντι στην παραγωγή, είχε επιπρόσθετες δυσκολίες και απαιτήσεις.
Η πρώτη ώθηση για τη σοσιαλιστική οικοδόμηση δόθηκε από την παρουσία εκεί του Κόκκινου Στρατού, που είχε συντρίψει τη ναζιστική Βέρμαχτ.
Η δημόσια δωρεάν Παιδεία ήταν κάτι δεδομένο για όλους τους πολίτες της ΓΛΔ. Ο κάθε νέος είχε τη δυνατότητα να επιλέξει ανάμεσα στο Πανεπιστήμιο ή σε μια Τεχνική Σχολή. Ενδεικτικό είναι ότι λίγους μήνες πριν την ανατροπή, το 1989, περισσότεροι από 69.000 νέοι έγιναν δεκτοί είτε σε άμεσα είτε σε απογευματινά είτε σε διά αλληλογραφίας μαθήματα στην ανώτατη εκπαίδευση της ΓΛΔ
Η Ανατολική Γερμανία ήταν το πιο φτωχό προπολεμικά αλλά και το περισσότερο κατεστραμμένο από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο τμήμα της Γερμανίας.
Η βιομηχανία της προπολεμικά λειτουργούσε με πρώτες ύλες που προέρχονταν από τα δυτικά της χώρας. Σε αυτές τις πρώτες ύλες έγινε εμπάργκο από την ΟΔΓ.
Το «ενδογερμανικό» εμπόριο μέχρι το 1950 δεν ξεπέρασε ποτέ το 10% του προπολεμικού επιπέδου μεταξύ των δύο περιοχών.
Το καλοκαίρι του 1950 η κυβέρνηση της Δυτικής Γερμανίας (ΟΔΓ) απαγόρευσε τις συμφωνηθείσες μεταφορές λευκοσίδηρου και ελασμάτων στη ΓΛΔ.
Εμπάργκο επέβαλαν και τα υπόλοιπα δυτικά καπιταλιστικά κράτη.
Μάλιστα συγκρότησαν μια λίστα με κρίσιμες πρώτες ύλες, γνωστή ως «λίστα CoCom»,[1] για τις οποίες υπήρχε απαγόρευση πώλησης προς τη ΓΛΔ και τις άλλες σοσιαλιστικές χώρες.
Η ΓΛΔ επωμίστηκε το κόστος πολεμικών επανορθώσεων, ενώ την ίδια στιγμή η ΕΣΣΔ δεν μπορούσε να τη βοηθήσει οικονομικά, καθώς και η ίδια είχε υποστεί τεράστιες καταστροφές από τον πόλεμο.
Η Δυτική Γερμανία από την πρώτη στιγμή στηρίχθηκε με ποταμούς εφοδίων, μέσω του «Σχεδίου Μάρσαλ» και με συσσωρευμένα κεφάλαια των ΗΠΑ που βρήκαν εκεί διέξοδο.
Με την απόφαση της Διάσκεψης του Λονδίνου, στις 27 Φλεβάρη 1953, ουσιαστικά οι Δυτικοί απάλλαξαν την ΟΔΓ από τις πολεμικές αποζημιώσεις, προκειμένου να πετύχει ταχύτατα τη μεταπολεμική καπιταλιστική ανόρθωση και να αποτελέσει τον πολιορκητικό κριό απέναντι στη ΓΛΔ και το σοσιαλιστικό σύστημα.
Ειδικά όσον αφορά το Δυτικό Βερολίνο, το διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα έδωσε μεγάλο βάρος στην ανοικοδόμησή του και στην οικονομική του ευμάρεια.
Τα ανύπαρκτα σύνορα δημιουργούσαν συνεχή οικονομική αιμορραγία στη ΓΛΔ.
Οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις του Δυτικού Βερολίνου μπορούσαν ανενόχλητοι να αγοράζουν τα πολύ φθηνά και επιδοτούμενα από το κράτος ανατολικογερμανικά προϊόντα,[2] να οργανώνουν μαύρη αγορά συναλλάγματος.
Στην πράξη, στην πόλη κυκλοφορούσαν δύο νομίσματα. Είναι γεγονός ότι η αιμορραγία αφορούσε και το ειδικευμένο και επιστημονικά καταρτισμένο δυναμικό.
Νέοι που σπούδαζαν δωρεάν στη ΓΛΔ και είχαν όλες τις παροχές σε λαϊκή κατοικία, υγεία, πολιτισμό, αποφάσιζαν για πρόσκαιρα οικονομικά οφέλη να πουλάνε την εργατική τους δύναμη στο Δυτικό Βερολίνο.
Είναι προφανές ότι αυτό το καθεστώς λειτουργούσε υπονομευτικά στις προσπάθειες παραγωγικής ανοικοδόμησης της ΓΛΔ.
Μία παρόμοια κατάσταση θα δημιουργούσε τεράστιο πρόβλημα ακόμα και αν προέκυπτε μεταξύ δύο καπιταλιστικών οικονομιών.
Οπωσδήποτε είναι ζήτημα για παραπέρα έρευνα η λειτουργία του κοινωνικοποιημένου τομέα της παραγωγής στη ΓΛΔ και η έκταση αυτού του τομέα.
Σίγουρα είχαν γίνει μεγάλα βήματα με την κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής της μεγάλης βιομηχανίας και άλλων μεγάλων ιδιοκτησιών που ανήκαν στα στελέχη των ναζί.
Η μετατροπή τους σε λαϊκή περιουσία έβαλε τις βάσεις για τη δημιουργία κοινωνικών υποδομών σε δωρεάν Υγεία, Παιδεία, ανάπαυση κ.λπ.
Όμως την ίδια στιγμή υπήρχε και εκτεταμένη παραγωγή από μικρούς και μεσαίους ιδιοκτήτες στη γεωργία, αλλά και στη βιοτεχνική και βιομηχανική παραγωγή.
Όλα αυτά τα στοιχεία δυσκόλευαν τον κεντρικό σχεδιασμό, στήριζαν τις δυνάμεις της καπιταλιστικής παλινόρθωσης.
Η αντικομμουνιστική υστερία για το τείχος του Βερολίνου
Την ίδια στιγμή, η συμμαχία των καπιταλιστικών κρατών έκανε εκτεταμένη ιδεολογική – προπαγανδιστική παρέμβαση. Γι’ αυτόν το σκοπό είχαν διαθέσει στελέχη πρώτης γραμμής.
Για παράδειγμα, ο Αμερικανός Τζον Μακλόι, πρώην πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας, το Φλεβάρη του 1950 σύστησε την Επιτροπή Πολιτικού και Οικονομικού Σχεδίου (Political and Economic Projects Committee – PEPCO).
Η PEPCO έθετε ως στόχο της αμερικανικής πολιτικής εναντίον της ΓΛΔ την παρακίνηση του πληθυσμού σε παθητική αντίσταση, την προώθηση της πίστης στις δυτικές αξίες και στους δυτικούς θεσμούς, την προβολή των «σοβιετικών μέτρων καταπίεσης».
Όλες οι αστικές πολιτικές δυνάμεις στόχευαν στην καπιταλιστική παλινόρθωση στη ΓΛΔ.
Σε αυτήν τη δράση είχε σημαντικό ρόλο και το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα Γερμανίας (SPD), το οποίο είχε τη μεγαλύτερη δυνατότητα διείσδυσης εντός της ΓΛΔ αλλά και εντός του ΕΣΚΓ, που ηγούνταν στη σοσιαλιστική οικοδόμηση.
Το SPD είχε και ειδική οργανωτική δομή, «Ανατολικό Γραφείο» (Ostburo), για την οπορτουνιστική διάβρωση της ΓΛΔ.
Ο Helmut Barwald, πρώην ηγετικό στέλεχος του SPD και του «Ανατολικού Γραφείου», γράφει στο βιβλίο του «Το Ανατολικό Γραφείο του SPD»:
«Όχι από την αρχή, αλλά το αργότερο από το τέλος του 1946 ανατέθηκαν στο Ανατολικό Γραφείο από το προεδρείο του κόμματος έξι καθήκοντα:
1. Επαφές του SPD με σοσιαλδημοκράτες στη σοβιετική ζώνη κατοχής – ΓΛΔ και οργάνωση των σοσιαλδημοκρατών και των σοσιαλδημοκρατικών ομάδων, οι οποίες αντιστέκονται στη βία και την αυθαιρεσία στη ΣΖΚ/ΓΛΔ […]
Ανάμεσα σε αυτούς βρίσκονται και κάποιοι κομμουνιστές, οι οποίοι στέκονται αντιπολιτευτικά στην ηγεσία του ΕΣΚΓ και την πολιτική της στο κόμμα και το κράτος, στην εσωκομματική λειτουργία.
2. Προμήθεια, συγκέντρωση, αξιοποίηση και εκμετάλλευση πληροφοριών για τη θέση και την ανάπτυξη στη ΣΖΚ/ΓΛΔ […]
3. Διαφωτιστική δουλειά μέσα στο ΕΣΚΓ και άλλες πολιτικές και κοινωνικές οργανώσεις μέσα στη ΣΖΚ/ΓΛΔ.
4. Έκδοση πληροφοριών και αναλύσεων για τη θέση και ανάπτυξη στη ΣΖΚ/ΓΛΔ στη δημοσιότητα, στους πολιτικούς θεσμούς και τον κρατικό μηχανισμό της ΟΔΓ και τη Δύση.
5. Παρατήρηση, ανάλυση και άμυνα απέναντι στις δράσεις των μυστικών υπηρεσιών της Σοβιετικής Ένωσης, της ΓΛΔ και άλλων χωρών του ανατολικού μπλοκ και των μηχανισμών «δουλειάς στη Δύση» του κράτους, του ΕΣΚΓ και της Σοβιετικής Ένωσης […]
6. Επανεξέταση και περίθαλψη των προσφύγων από τη ΣΖΚ/ΓΛΔ μέσω του κέντρου περίθαλψης των προσφύγων «Ανατολή», περίθαλψη πολιτικών κρατουμένων, των οικογενειών και συνεργατών τους».[3]
Η προσπάθεια διείσδυσης και αντεπαναστατικής ανατροπής στη ΓΛΔ και στις άλλες χώρες της σοσιαλιστικής οικοδόμησης πήρε τη μορφή της προσέγγισης, της επίδρασης από τα μέσα.
Στα γερμανικά πράγματα ονομάστηκε από την πλευρά της ΟΔΓ «Neue Ostpolitik» (Νέα Ανατολική Πολιτική) και εγκαινιάστηκε από τον Σοσιαλδημοκράτη καγκελάριο και πρώην δήμαρχο του Δυτικού Βερολίνου, Βίλι Μπραντ.
Στην αλλαγή πλεύσης των ιμπεριαλιστών, από την άμεση επέμβαση στην από τα μέσα παρέμβαση, συντέλεσε οπωσδήποτε η αποτυχία των προσπαθειών στρατιωτικής αποσταθεροποίησης και ανατροπής.
Όμως σημαντικότερο γεγονός, που συντέλεσε στην αλλαγή πλεύσης της καπιταλιστικής συμμαχίας, ήταν η ισχυροποίηση αναθεωρητικών τάσεων και οπορτουνιστικών παρεκκλίσεων στο εσωτερικό του κομμουνιστικού κινήματος και του σοσιαλιστικού συστήματος,[4]
με τις αποφάσεις και την πολιτική γραμμή που ακολούθησε το 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ το 1956, το οποίο, στο όνομα της «αποσταλινοποίησης» και της «ειρηνικής συνύπαρξης», έκανε μια σειρά υποχωρήσεων από την επαναστατική γραμμή.
Ολοκληρώνεται με το Γ’ Μέρος
Σημειώσεις:
[1]. Η CoCom ιδρύθηκε το 1947 με σκοπό να επιβάλει εμπάργκο στις σοσιαλιστικές χώρες. Αποτελούνταν από 17 χώρες – μέλη (μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα) και αρκετές συνεργαζόμενες. Η επιτροπή αυτή είχε φτιάξει μία λίστα, η οποία ανανεωνόταν συνεχώς.
Η λίστα CoCom περιλάμβανε όλα τα προϊόντα, τα οποία απαγορευόταν να εξαχθούν στις σοσιαλιστικές χώρες. Σκοπός της ήταν να στραγγαλιστεί οικονομικά η ΓΛΔ, ιδιαίτερα στα πρώτα της βήματα, όπου και η δική της παραγωγική μηχανή αλλά και της ΕΣΣΔ ήταν αποδιοργανωμένες.
[2]. Υπάρχουν ακόμα και μαρτυρίες πρακτόρων οι οποίοι αγόραζαν πολλά προϊόντα από τα φθηνά ανατολικογερμανικά καταστήματα και απλά τα πετούσαν στον ποταμό Σπρέε.
[3]. Βarwald H.: «Das Ostburo der SPD», Krefeld, 1991, σελ. 28-29.
[4]. Χρήστος Μπαλωμένος: «Η παγκόσμια σύγκρουση μεταξύ σοσιαλισμού και καπιταλισμού όπως εκφράστηκε στη ΓΛΔ και στο Βερολίνο», ΚΟΜΕΠ, τεύχος 1/2010.
Φάνης Παρρής,
Μέλος του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ
Πηγή: Ριζοσπάστης
